Ένα ακόμα ζήτημα "έκλεισε" με την συμφωνία Τσίπρα - Ζάεφ χωρίς να έχουν καταλάβει ούτε και οι ίδιοι που "συμφώνησαν" σε τί διαφωνούσαν και τώρα συμφώνησαν, σε τί ακριβώς συμφώνησαν και τί συνέπειες θα έχει αυτό που συμφώνησαν και για ποιόν θα τις έχει αυτές τις συνέπειες.

Για ένα ακόμα ζήτημα το θέατρο του κοινοβουλίου μας πρόσφερε την ίδια κακοστημένη, κακοσκηνοθετημένη και κακοπαιγμένη κωμωδία με το γνωστό θέμα: ποιος μας έφερε μέχρι εδώ και ποιος μας πηγαίνει πιο κάτω.

Για ένα ακόμα ζήτημα, οι προσωπικότητες της ευρύτερης πολιτικής σκηνής έσπευσαν να πουν το βλακώδες κοντό τους και το ηλίθιο μακρύ τους χωρίς να ενδιαφέρονται για το πραγματικό πρόβλημα και για το πραγματικό ζητούμενο.

Άλλο ένα ζήτημα τέλος πέφτει, εκεί και ως έτυχε, σε έναν σωρό εκρηκτικών ζητημάτων και κανένας δεν ξέρει ποιο από αυτά και με ποιο τρόπο, θα ανατινάξει τα Βαλκάνια, την Μεσόγειο, τις τρεις Ηπείρους που την περιβάλουν και τελικά ολόκληρο τον πλανήτη.

* * *

Αν δεν κάνουμε την διάκριση ανάμεσα στο θεσμικό σύστημα και στο πραγματικό σύστημα και θεωρήσουμε την κοινωνία σαν κάτι ενιαίο, τότε το πρόβλημα, όπως εμφανίστηκε: σαν πρόβλημα ιδιοκτησίας εδαφών και συμβόλων, σαν πρόβλημα της τσέπης μας και της ψυχής μας, είναι είτε ανύπαρκτο είτε άλυτο.

Σαν πραγματικό πρόβλημα (εδαφών και τσέπης) είναι ανύπαρκτο, γιατί η ίδιες οι έννοιες της ιδιοκτησίας και του χρήματος είναι σήμερα άνευ πραγματικού περιεχομένου και σαν θεσμικό πρόβλημα (συμβόλων και ψυχής) είναι άλυτο, γιατί η πολύπλοκη δομή και δυναμική των κοινωνιών της περιοχής και όλου του κόσμου είναι σήμερα εντελώς αδύνατο να μπει σε θεσμικά καλούπια.

Το ίδιο πρόβλημα όπως τίθεται στα "μυαλά" των λεγομένων "μεγάλων δυνάμεων" είναι εντελώς αόριστο γιατί κανείς από αυτούς που υποτίθεται πως κουμαντάρουν τις "μεγάλες δυνάμεις" δεν μπορεί να ξέρει ποια "δύναμη" πιέζει για την λύση του, προς ποια κατεύθυνση πιέζει, ποιας η πίεση έπιασε τόπο και ποια θα επωφεληθεί από το αποτέλεσμα της πίεσης.

Η διάκριση όμως υπάρχει, και για τους ανθρώπους του εξουσιαστικού συστήματος, το μοναδικό πρόβλημα είναι με ποια δύναμη θα συνταχθούν στην παγκόσμια σύγκρουση που έχει ήδη αρχίσει. Απωθούν την πραγματικότητα και νομίζουν πως κάνουν πολιτική αλλά στην πραγματικότητα κάνουν τόσο πολιτική όσο ένα πούπουλο μέσα στον τυφώνα. Το μόνο που μπορούν να αποφασίσουν είναι σε ποια θέση του εξουσιαστικού συστήματος θα βρίσκονται όταν αυτό τείνει να καταστρέφεται η ανθρωπότητα μέσα στον πυρηνικό όλεθρο που ήδη απειλείται.

Τελικά για τις κοινωνίες της περιοχής αλλά και για τις κοινωνίες όλου του κόσμου, το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η μεταξύ τους ανακατανομή των ιδιοκτησιών αλλά η απαλλαγή από το ίδιο το θεσμικό σύστημα και ο αφοπλισμός των ανθρώπων που το συγκροτούν και προσπαθούν να το διαιωνίσουν, όχι επειδή πιστεύουν στην χρησιμότητά του αλλά επειδή μέσω αυτού αποκτούν το κάλπικο "χρήμα" και την τενεκεδένια "δόξα" που ονειρεύονται.

* * *

Το "ονοματολογικό" όπως κατέληξε να λέγεται το υποτιθέμενο πρόβλημα, έχει ενδιαφέρον ακριβώς επειδή δεν έχει τίποτα το πραγματικό σαν πρόβλημα, αντίθετα από το "ελληνοτουρκικό" όπου κάποιες διεκδικήσεις έχουν, έστω και φαινομενικά, και με δεδομένη την σημερινή κατάσταση, κάποια πραγματική βάση.

Το πρόβλημα με το όνομα του συγκεκριμένου νέου κράτους γίνεται πρόβλημα επειδή ακριβώς δεν έχει καμιά πραγματική βάση και κανένα θεωρητικό νόημα, η δημιουργία ενός νέου κράτους και μάλιστα "κράτους έθνους" όταν και τα υπάρχοντα κράτη, όπως και το ελληνικό χάνουν de facto το νόημα που κουτσά στραβά είχαν στο παρελθόν και όταν η έννοια του έθνους έχει τελείως αλλάξει σημασία και σίγουρα έχει απολύτως αποσυνδεθεί με το έδαφος και σε μεγάλο βαθμό και με την γλώσσα.

Για τους ανθρώπους της κοινωνίας -- ό,τι κι αν νομίζουν σήμερα, παρασυρμένοι από την άθλια αερολογία των πολιτικών και των ακαδημαϊκών, η οποία βεβαίως πατάει στην αδράνεια της ατομικής και της κοινωνικής συνείδησης -- το πραγματικό τους μέλλον είναι η τάση να ενωθούν στις ευρύτερες επάλληλες κοινωνικές ομάδες, που τώρα φτάνουν μέχρι την ανθρωπότητα, διατηρώντας, ο κάθε άνθρωπος την πολιτιστική του ιδιαιτερότητα και την ιστορική του παράδοση, αυτά τα αφηρημένα χαρακτηριστικά με βάση τα οποία ο κάθε άνθρωπος μπορεί να εντάξει τον εαυτό του σε μια πατρίδα.

* * *

Η οικουμενική ενότητα και αγάπη (με την έννοια της ευχαρίστησης από την συνύπαρξη), αυτό είναι το μέλλον της ανθρωπότητας, υπό τον όρο βεβαίως πως η ανθρωπότητα δεν θα καταστραφεί από κάποια τυχαία και απρόβλεπτη αιτία. Αυτή την αιτία που οι Μαρξ και Ένγκελς την έβλεπαν στο πλαίσιο της τυχαιότητας του συμπαντικού κόσμου αλλά εμείς σήμερα μπορούμε και πρέπει να την βλέπουμε στο πλαίσιο της τυχαιότητας που χαρακτηρίζει την ίδια την ανθρωπότητα.

Κι αυτό γιατί, παρά την ύπαρξη της περιβόητης όσο και ηλίθιας «πολιτικής βούλησης» με την οποία οι πατέρες του ελληνικού έθνους (ο κ. Τσίπρας, ο κ. Μητσοτάκης, ο κ. Γεωργιάδης και άλλοι ακόμα χειρότεροι) διαφημίζουν τον εαυτό τους, η τυχαιότητα υπάρχει στην ανθρώπινη κοινωνία όσο υπήρχε και στην χαμένη κοινωνία των δεινοσαύρων.

Ο μηχανισμός της εξαφάνισης των δεινοσαύρων αποδείχτηκε εκ των υστέρων απολύτως λογικός: οι δεινόσαυροι βρήκαν άφθονη τροφή και τρώγοντας όλο και περισσότερο μεγάλωσαν τόσο πολύ ώστε να εξαντλήσουν τα φυτικά είδη που τους έτρεφαν και να πεθάνουν από την πείνα.

Στην ανθρωπότητα κυριαρχεί σήμερα μια «υψηλού» επίπεδου -- από άποψη εμπειρίας, επιστημονικότητας και τεχνικών μέσων -- ηλιθιότητα που οδηγεί εκ των πραγμάτων το ανθρώπινο είδος σε ένα θανάσιμο αδιέξοδο δίλημμα αντίστοιχο με αυτό των δεινοσαύρων.

* * *

Το ανθρώπινο είδος ωστόσο έχει την ικανότητα της νόησης και, έστω κι αν προς το παρόν η νόηση των ανθρώπων κυριαρχείται από την ηλιθιότητα του εξουσιαστικού τυχοδιωκτισμού και βαδίζει σταθερά στον δρόμο της τυφλότητας και της καταστροφής, έχει εξ ίσου την δυνατότητα να προβλέψει εγκαίρως την καταστροφή και να πάρει τον δρόμο της αποτροπής της.

Το αν στο μέλλον της ανθρώπινης κοινωνίας θα συμβεί το ένα ή το άλλο, αν καταστραφεί δηλαδή ή αν θα σωθεί, είναι ασφαλώς τελικά ζήτημα τύχης. Είναι όμως απολύτως γνωστός ο σύνθετος και πολύπλοκος όρος υπό τον οποίο η ανθρώπινη κοινωνία θα σωθεί και δεν θα καταστραφεί. Και ο όρος αυτός είναι η ολοκλήρωση της επαναστατικής αλλαγής του συστήματος κοινωνικών σχέσεων.

Γιατί ολοκλήρωση και όχι "ορθή επανάληψη" της επανάστασης; Σε τί συνίσταται η επαναστατική αλλαγή και γιατί δεν φτάνει μια "απλή" αλλαγή και χρειάζεται να είναι "επαναστατική"; Γιατί πρέπει να αλλάξουν "επαναστατικά" οι κοινωνικές σχέσεις και δεν αρκεί να αλλάξει "επαναστατικά" η "διακυβέρνηση"; Τί είναι τελικά αυτή η περιβόητη επανάσταση που όλοι οι παράγοντες του συστήματος "αριστεροί", "δεξιοί" και "κεντρώοι" την αναφέρουν, είτε για να την δυσφημήσουν, είτε για να την διαστρεβλώσουν, είτε για να την ξορκίσουν; Και τέλος τί λόγο έχουν όλοι αυτοί οι παράγοντες και μάλιστα αυτοί που παριστάνουν τους επαναστάτες να μισούν πραγματικά ακόμα και την ιδέα της επανάστασης;

Αυτά είναι, όπως ήδη είπα, πολύπλοκα ζητήματα και η μέχρι τώρα πείρα μας διδάσκει ότι επιπλέον δεν αντιμετωπίζονται θεωρητικά από τους ανθρώπους παρά όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι. Είναι όμως ζητήματα που αποτελούν μέρος της επανάστασης και γι αυτό ο μακαρίτης ο Μάο Τσε Τουνγκ έλεγε στους συντρόφους του «να μάθουμε την επανάσταση επαναστατώντας». Η τυχαιότητα της εποχής μας είναι ακριβώς το γεγονός ότι όλοι τα ξέρουμε όλα αλλά δεν ξέρουμε -- ούτε καν το σκεφτόμαστε -- μήπως έχει ήδη φτάσει ο κόμπος στο χτένι και μας μέλλεται η τύχη των δεινοσαύρων.

* * *

Δεν ξέρουμε τίποτα για το μέλλον της ανθρωπότητας και επομένως για το μέλλον μας. Ξέρουμε όμως πως το μέλλον θα αποφασιστεί σε κάποιο μελλοντικό παρόν ανάλογα με το αν θα έχει ολοκληρωθεί η επαναστατική αλλαγή στις σχέσεις των ανθρώπων. Η αλλαγή στις σχέσεις των ανθρώπων, σημαίνει, και μόνο αυτό, την αλλαγή στην συνείδηση των ανθρώπων, σ αυτό το χαρακτηριστικό της κοινωνίας που μπορούμε να το ονομάσουμε "κοινωνική συνείδηση". Αν τέλος δεχτούμε την έννοια "κοινωνική συνείδηση" ως συνείδηση της κοινωνικής οντότητας, αυτή βεβαίως δεν είναι το άθροισμα των συνειδήσεων των ανθρώπων της κοινωνίας, διαμορφώνεται όμως -- ασφαλώς κατά τρόπο πολύπλοκο και τυχαίο -- από την διαμόρφωση της συνείδησης κάθε ανθρώπου.

Κατά την άποψή μου, η ολοκλήρωση της επανάστασης συνίσταται στην διάνυση ολόκληρου του τελευταίου σταδίου της που είναι η πολιτιστική επανάσταση, που άρχισε στην δεκαετία του 1960. Η πολιτιστική επανάσταση είναι η επανάσταση στην κοινωνική συνείδηση με την απαλλαγή της από τον εξουσιαστικό παράγοντα που καταδυναστεύει και καταστρέφει τις πραγματικές κοινωνικές σχέσεις. Δεν μπορούμε λοιπόν να ξέρουμε αν η ανθρωπότητα έχει μέλλον, μπορούμε όμως να ξέρουμε, με απόλυτη βεβαιότητα, πως το αν θα έχει η ανθρωπότητα μέλλον εξαρτάται από το πόσοι άνθρωποι θα έχουν εγκαίρως και σε σοβαρό ποσοστό αναγνωρίσει και εγκαταλείψει την εξουσιαστικότητα στις δικές τους σχέσεις και θα έχουν γυρίσει την πλάτη στους ηλίθιους που υπηρετούν το εξουσιαστικό σύστημα και προπαγανδίζουν την παντοδυναμία του.

Κανείς δεν ξέρει αν η ανθρωπότητα θα σωθεί ή θα χαθεί, αλλά ό,τι και αν γίνει από τα δύο, καθόλου δεν βλάπτει κανέναν να εγκαταλείψει αμέσως μόλις το αποφασίσει, την εξουσιαστικότητα στις κοινωνικές του σχέσεις και κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει να το κάνει. Βεβαίως εύκολο είναι να επιθυμεί κανείς να εγκαταλείψει την εξουσιαστικότητα, να απαλλαγεί από την μανία της εξουσίας αλλά δύσκολο είναι ακόμα και να καταλάβει τί εστί εξουσιαστικότητα και γιατί δεν είναι επιλογή αλλά ψυχική νόσος και μάλιστα ιστορικά δικαιολογημένη πανδημία, και ακόμα πιο δύσκολο είναι να πραγματοποιήσει την επιθυμία του να θεραπευθεί.

Αλλά και η επιθυμία της θεραπείας είναι κι αυτή μια ιστορικά δικαιολογημένη τάση και μάλιστα αναγκαία τάση που κατά την γνώμη μου κάποια στιγμή και οπωσδήποτε εγκαίρως θα πάρει διαστάσεις κινήματος.

Δεν μπορώ να απαντήσω σε όλα αυτά τα ερωτήματα που έθεσα πιο πάνω και άλλα που υπάρχουν ακόμα για να εξηγήσω αναλυτικά τί ακριβώς εννοώ και μάλιστα με την ευκαιρία ενός γραφτού για την, ούτε προδοτική, ούτε εθνοσωτήρια, αλλά απλώς βλακώδη και έωλη συμφωνία που υπέγραψαν στο γόνατο δυο αμφιλεγόμενοι και αμφισβητούμενοι κατά φαντασία "ηγέτες" για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της τρίτης παγκόσμιας σύγκρουσης που απειλείται.

Έχω όμως ελπίζω λίγο καιρό να το κάνω, αρχίζοντας από το πιο επείγον που είναι η έννοια της επανάστασης, για την οποία κάποιος αποβλακωμένος από την μανία της εξουσίας αποφάσισε, παρακάμπτοντας θρασύτατα τους Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Στάλιν, Μάο Τσε Τουνγκ, να θέσει ειρωνικά το ανύπαρκτο ερώτημα: «είναι η επανάσταση νόμος της προόδου;» και να δώσει την απιθάνως ηλίθια απάντηση: «Η επανάσταση είναι μια κοινωνική εφεύρεση των ανθρώπων για να πετύχουν μια αναγκαία και επιθυμητή, ζωτικής σημασίας στροφή και αλλαγή στο υπάρχον status».