Ιστορικό της Αριστεράς | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1577
Πόσο ΠΑΣΟΚ είναι ο ΣΥΡΙΖΑ;
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Τετ, 12 Σεπτ 2012

Με αφορμή την επέτειο της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ και τον "εορτασμό" της, από μια "συνιστώσα" του ΣΥΡΙΖΑ, με guest star τον Τσίπρα, ξεκίνησε μια διαμάχη μεταξύ των επιτελών των δύο κομμάτων περί του ποιοι είναι και ποιοι δεν είναι οι "κληρονόμοι" του "μεγάλου λαϊκού κινήματος" της 3ης του Σεπτέμβρη.

Κι από την άλλη οι επιτελείς των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να καθησυχάσουν τους οπαδούς τους ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα γίνει "νέο" ΠΑΣΟΚ.

Η διαμάχη είναι γελοία, και η καθησύχαση ακόμα γελοιότερη, αλλά μέσα στην σοβαρή κατάσταση που επικρατεί, καλά είναι να ψάχνουμε κάτω από την γελοιότητα της πολιτικής επιφάνειας να βρούμε πολύ σοβαρές ιστορικές πραγματικότητες που απαιτούν ερμηνεία.

Τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ ό,τι ήταν, ήταν και ό,τι είναι, είναι. Δεν πρόκειται να γίνουν ή να μη γίνουν οτιδήποτε ανάλογα με τις διαβεβαιώσεις, ακόμα και ανάλογα με τις προσπάθειες των επιτελών τους.

Οι επιτελείς τους όμως είναι αρκετά ανόητοι ώστε να νομίζουν ότι το παιχνίδι των εντυπώσεων μπορεί να στρέψει τις πολιτικές εξελίξεις προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Στην πραγματικότητα, εντελώς αντίθετα, ό,τι λένε και ό,τι κάνουν είναι απολύτως υπαγορευμένο από τις πολιτικές εξελίξεις. Βεβαίως οι πολιτικές πράξεις έχουν μια υποκειμενική πολιτική μορφή, έχουν όμως επίσης και ένα καθορισμένο και απαράκαμπτο ιστορικό περιεχόμενο που μορφοποιεί τις πολιτικές πράξεις.

Από άποψη πολιτικής μορφής λοιπόν η μεταπολεμική πολιτική ιστορία, είναι μια σειρά επιχειρήσεων εξαπάτησης της κοινωνίας από τις οποίες οι τρεις "κομβικές" (1944, 1974, 2004 -- η τρίτη εν εξελίξει) ανήκουν στην "δυναστεία" Παπανδρέου. Ωστόσο αυτές οι τρείς μεγάλες πολιτικές απάτες, εκτός του ότι στήθηκαν μέσα από πολύπλοκους πολιτικούς μηχανισμούς, ήταν φορείς σημαντικών κοινωνικών αλλαγών υπαγορευμένων από την ιστορική αναγκαιότητα: με την τρίτη να είναι κοσμοϊστορικής σημασίας.

Ο στόχος της εξαπάτησης ήταν κοινός και στις τρείς περιπτώσεις: επιδιώχθηκε να πεισθεί η κοινωνία πως το εξουσιαστικό σύστημα μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις της, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μέσα από την σύγκρουση της δεκαετίας του '40. Κοντολογίς η κοινωνία έπρεπε να πεισθεί ότι μπορεί να συνεχίσει την ανάπτυξή της με την φασιστική πολιτική και μετά την υποτιθέμενη συντριβή της τελευταίας υπό την μορφή του Ναζισμού.

Στην θέση μιας "λαοκρατικής κοινωνικής αλλαγής", "επετεύχθη" τελικά δια πυρός και σιδήρου μια "αστική μεταπολίτευση" που γρήγορα χρεοκόπησε με κατάληξη την δικτατορία του 1967. Χρειάστηκε η αναβάθμισή της με μια "σοσιαλιστική μεταπολίτευση" που γρήγορα εγκατέλειψε την σοσιαλιστική επίφαση. Όταν και αυτή χρεοκόπησε, στήθηκε σαν μια αστειότητα η "συμμετοχική μεταπολίτευση" του Γιώργου Παπανδρέου, το 2004 που βρίσκεται σε εξέλιξη μέχρι σήμερα.

Ο πραγματικός άξονας (ο ιστορικός δηλαδή) των διαδοχικών πολιτικών επιχειρήσεων εξαπάτησης της κοινωνίας είναι η αναγκαιότητα και ο χαρακτήρας της κοινωνικής αλλαγής. Η "επιτυχία" της εξαπάτησης, και στις τρεις περιπτώσεις, είναι ότι στήνεται ένα πολιτειακό καθεστώς που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας αλλά "βολεύει" ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας που παίρνει μια θέση στους βασικούς τομείς του εξουσιαστικού συστήματος (κομματικό, συνδικαλιστικό, πανεπιστημιακό). Το νέο πολιτειακό καθεστώς κάποια στιγμή χρεοκοπεί και πρέπει  να αντικατασταθεί με κάποιο άλλο προσαρμοσμένο στην κοινωνική πραγματικότητα, αλλά αντίθετο στην κοινωνική προοπτική.

Ωστόσο κάθε φορά η πολιτική απάτη, αναγκάζεται να ανοίξει, την πόρτα της εξουσίας σε ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας, το οποίο στρέφεται τουλάχιστον στην αρχή, ενάντια στο κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια, μετά τον πόλεμο από την μια μεριά εξοντώνεται (φυσικά αλλά κυρίως πνευματικά) το ατίθασο κομμάτι του επαναστατικού κινήματος, και για το υπόλοιπο λειτουργεί ένα είδος διευρυνόμενου τρεϊντγιουνιονισμού, στο κλίμα του οποίου δεν εξαγοράζονται μόνο οι "ελίτ" (δηλαδή το κατακάθι) των συνδικάτων αλλά πολυπληθείς "ελίτ" όλων των κρίσιμων κοινωνικών ομάδων.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου, πιστεύοντας στην λαοκρατία, άνοιξε την πόρτα της εξουσίας στους "απογοητευμένους" που το ΕΑΜ δεν πήρε την εξουσία. Αργότερα ο Ανδρέας Παπανδρέου, πιστεύοντας στον σοσιαλισμό, άνοιξε την πόρτα της εξουσίας στους "βιαστικούς" επαναστάτες της Αριστεράς δημιουργώντας τον πολιτικό στρατό των πρασινοφρουρών. Και τελικά ο Γιώργος Παπανδρέου, πιστεύοντας στην "συμμετοχή", κατάργησε εντελώς τα σύνορα προς το πολιτικό σύστημα για όποιον από το λαό ενδιαφέρεται να υπηρετήσει τις ανάγκες και την κουλτούρα της εξουσίας.

Όποιες κι αν είναι λοιπόν οι υποκειμενικές εμπνεύσεις των επιτελών, οι διαθέσεις τους για εξαπάτηση της κοινωνικής βάσης, οι προσωπικές τους ικανότητες και διορατικότητες, η μεταπολεμική ιστορία της ελληνικής κοινωνίας αποτελείται χονδρικά από τρία μεγάλα βήματα που το αναμφισβήτητο χαρακτηριστικό τους είναι η σταδιακή αλλά και συνεχής διεύρυνση του τμήματος της κοινωνίας που στηρίζει την εξουσία.

Από την άλλη μεριά όμως το βασικό πολιτικό δεδομένο της μεταπολεμικής περιόδου είναι ότι -- και αντίστροφα -- ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας είναι απαραίτητο για να ασκηθεί η πολιτική εξουσία: σήμερα, για την επιβίωση του εξουσιαστικού συστήματος, είναι απαραίτητη η συμμετοχή στην πολιτική ολόκληρης της κοινωνίας.

Όπως και να ονομάσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι φανερό ότι από ιστορική άποψη η είσοδός του στο club της εξουσίας, είναι μέρος της τρίτης και τελευταίας φάσης της ελληνικής ιστορίας, η οποία έχει αρχίσει το 2004 με την "διακήρυξη" της "συμμετοχικής μεταπολίτευσης" από τον Γιώργο Παπανδρέου.

Οι επιτελείς του ΣΥΡΙΖΑ απόκτησαν απότομα συνείδηση της θέσης τους σ' αυτή την φάση και διαισθάνονται την αντίφασης που την χαρακτηρίζει και τον κίνδυνο της εκ γενετής χρεωκοπίας. Οι φόβοι τους εκφράζεται καθαρά στα άρθρα του ιδιοκτήτη του "δρόμου (εκπόρνευσης) της Αριστεράς" του Ρινάλντι και στο τελευταίο του άρθρο του περασμένου Σαββάτου (08/09/2012) σχεδόν ρητά.

Παραθέτω μια χαρακτηριστική φράση από το άρθρο του Ρινάλντι:

Η μετάβαση δεν μπορεί να νοηθεί σαν έργο μιας μικρής ολιγομελούς κυβέρνησης ή κάποιας πρωτοπόρας ομάδας. Πρωταγωνιστική δύναμη είναι ο λαός και μόνο ο λαός είναι οδηγός σ' αυτήν τη διαδικασία. Δεν μπορεί να υπάρξει μετάβαση χωρίς τον πιο πλέριο δημοκρατισμό και χωρίς συμμετοχικές διαδικασίες σε όλη την κλίμακα της κοινωνίας.

Οι "συμμετοχικές διαδικασίες" ήταν (το 2004) το αγαπημένο σλόγκαν του Γιώργου Παπανδρέου. Συμμετοχικές διαδικασίες ξεκάρφωτες, χωρίς μια στοιχειώδη αναφορά στον τρόπο υλοποίησης τους και στην σημασία τους για την κοινωνική προοπτική. Ο Ρινάλντι προσπαθώντας να δώσει περισσότερο βάρος σε μια "φούσκα" του 2004 την φουσκώνει ακόμα πιο επικίνδυνα.

Με ανύπακτη την αριστερή πολιτική, οι μόνες "συμμετοχικές διαδικασίες" με τις οποίες η κοινωνία συμμετέχει στο κράτος είναι οι επιθέσεις της Χρυσής Αυγής. Στο αποκαλυπτικό (για την εγκληματική ανευθυνότητα των επιτελών της ΚΟΕ) άρθρο του Ρινάλντι θα επανέλθω. Πρέπει όμως να πω ότι το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι στους συνειρμούς που προκαλεί αλλά στην πολιτική του υπόσταση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ευκαιριακή ομοχειρία ενός ετερόκλητου και αλλοπρόσαλλου συνόλου επιτελών που τους έλαχε ο κλήρος να πειραματιστούν (μαζί και απέναντι με την Χρυσή Αυγή) την τελευταία δυνατή αναδιάρθρωση του εξουσιαστικού συστήματος. Τυφλοί από την απέραντη δίψα για εξουσία δεν έχουν την παραμικρή ιδέα, ούτε που βρίσκεται, ούτε που βαδίζει η κοινωνία.

Προσπαθούν να "συνεγείρουν" για να σώσουν το εξουσιαστικό σύστημα. Προσπαθούν να σώσουν το εξουσιαστικό σύστημα για να δέσει χειροπόδαρα την κοινωνία. Δεν πρόκειται να τα καταφέρουν όσο κι αν προσπαθήσουν, το εξουσιαστικό σύστημα που υπηρετούν είναι δεμένο χειροπόδαρα από τις αντιφάσεις του ωστόσο η κοινωνία θα πληρώσει ακριβά αυτές τις αντιφάσεις μέχρι να τις καταργήσει.