Στην αρχή αυτής της χρονιάς στο σημείωμά μου, στις "Σελίδες Κριτικής", αναρωτιόμουν τι θα μπορούσε να ελπίζει από το 2013 ένας άνθρωπος σαν εμένα -- που θεωρεί την λεγόμενη "Αριστερά" χρεοκοπημένη και επικίνδυνη, του οποίου τις απόψεις δέχονται να τις συζητήσουν δυο ή το πολύ τρείς άνθρωποι, γνωστοί, και ίσως καμιά δεκαριά άγνωστοι -- και κατέληγα στην εξής πρόβλεψη:

«Πιστεύω λοιπόν ότι παρά τα φαινόμενα δεν είμαι και τόσο μόνος μου σ' αυτό τον κόσμο. Ελπίζω πως η επαναστατική Αριστερά δεν είναι φαντασίωση και μυθολογία αλλά η αυριανή πραγματικότητα της Αριστεράς της κοινωνικής βάσης. Φοβάμαι ότι και μέσα στο 2013 θα υπάρξουν οι συνέπειες της άθλιας πολιτικής σιωπής που έχει επιβάλει ο διμετωπισμός φασισμού - οπορτουνισμού στην κοινωνία αλλά δεν φοβάμαι ότι το καραγκιοζιλίκι της Αριστεράς των οπορτουνιστικών επιτελείων θα παραταθεί επ' άπειρο.»

Νομίζω πως δεν έπεσα έξω, αλλά δεν πρόκειται να κάνω εδώ τον απολογισμό του χρόνου που πέρασε για να το αποδείξω. Προτιμώ να εξηγήσω γιατί το 2013 είναι όπως το 1943, όπως λέω στο τίτλο του παρόντος σημειώματος, από την άποψη της ιστορικής σημασίας του. Από μια άποψη στο χρονικό του 2013 επαναλήφθηκε σαν φάρσα το δράμα του 1943 και από μια άλλη άποψη η φάρσα του 1943 επαναλήφθηκε το 2013 ως τραγωδία.

Είτε σαν δράμα είτε σαν φάρσα, το 1943 είναι ένα ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία. Το τέλος της μάχης του Στάλινγκραντ δεν σήμανε μόνο την καμπή του παγκόσμιου πολέμου και την συντριβή της φασιστικής πολιτικής και στρατιωτικής μηχανής. Σήμανε κυρίως την συνειδητοποίηση της δυνατότητας να πραγματοποιήσει η παγκόσμια κοινωνία την πολιτιστική της προσδοκία: την υπέρβαση του εξουσιαστικού κοινωνικού συστήματος. Η συνειδητοποίηση της δυνατότητας εκφράστηκε με νέες πολιτικές συγκρούσεις στις κοινωνίες όλου του κόσμου, πουθενά όμως στον κόσμο η σύγκρουση δεν ήταν τόσο βαθειά και τόσο καθολική όσο στην ελληνική κοινωνία.

Με άλλα λόγια το 1943 ήταν η χρονιά μιας μεγάλης πολιτικής νίκης της κοινωνίας αλλά ταυτόχρονα και μιας μεγάλης πολιτικής παλινόρθωσης. Ήταν η χρονιά κατά την οποία ο φασισμός έφτανε στην οριστική χρεοκοπία του και αυτοκτονούσε αλλά ταυτόχρονα ήταν η χρονιά που ένας νέος φασισμός υψωνόταν σαν βρικόλακας πάνω από το άταφο πτώμα του παλιού.

Μετά το 1943, η πραγματική κοινωνία ξεκινάει μηχανικά μια πορεία υπνοβασίας και η θεσμική κοινωνία παραμένει ακίνητη στον κόσμο των φαντασμάτων. Ο βρικόλακας του φασισμού δελεάζει με την μορφή του οπορτουνισμού την κοινωνία και απομυζά το αίμα της, παρατείνοντας την ψεύτικη ζωή του εξουσιαστικού συστήματος με τα τεχνικά μέσα που παράγει η εν υπνώσει κοινωνία, πράγμα που της κοστίζει νέες (πραγματικές όμως) εκατόμβες φασιστικών δικτατοριών και εξουσιαστικών πολέμων.

Είτε σαν φάρσα είτε σαν τραγωδία, το 2013 ήταν επίσης ένα ορόσημο στη ελληνική κοινωνία. Μέσα σ' αυτή την χρονιά επαναλήφθηκε με συνοπτικό τρόπο η πολιτική ιστορία της κοινωνίας που είχε σαν κέντρο το 1943. Φαινομενικά, τα γεγονότα της πολυκύμαντης ιστορίας, από την άνοδο του φασισμού μέχρι την κυριαρχία του οπορτουνισμού, επειδή ακριβώς ήταν πρωτοφανή, κύλησαν με μια λογική χρονική σειρά.

Σήμερα όμως όλα έχουν ξαναγίνει: τα γεγονότα της ίδιας ιστορίας παρουσιάζονται ανάκατα χωρίς χρονική σειρά. Η διαπίστωση της "νέας κατοχής" και η δημιουργία "μετώπων αντίστασης" ακολουθείται από την απεμπόληση της ρητορικής των μετώπων και από την επιδίωξη μιας κυβερνητικής θέσης στην "νέα μεταπολίτευση" που θα αφήσει την "νέα κατοχή" να κάνει την αιμοβόρα δουλεία της. Ο φασισμός "συντρίβεται" από μια κυβέρνηση που έχει υπουργούς φασίστες και τα "μέτωπα" βαφτίζονται "κόμματα" που στο εσωτερικό τους έχουν περισσότερες διαφωνίες από όσες είχαν ως μέτωπα. Και όλα αυτά με απέραντο θράσος χιλίων πιθήκων που δεν αφήνει καμιά δυνατότητα παρέμβασης εν όψει του 2014.

Στην αρχή της χρονιάς που πέρασε αναρωτιόμουν τί τάχα μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος μόνος του μέσα σ' αυτό το κομφούζιο της πολιτικής των βρικολάκων του παλιού καλού συντηρητισμού και της παλιάς καλής επαναστατικότητας.

Το συμπέρασμα της αναρώτησης ήταν ότι έτσι κι αλλιώς κάθε άνθρωπος είναι μόνος του,  και το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει είναι να σκέφτεται μόνος του τα πράγματα που έχει μπροστά στα μάτια του. Βέβαιος όμως ότι πολλοί άλλοι άνθρωποι σκέφτονται σήμερα και πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα σκέφτονται αύριο με τον ίδιο τρόπο. Και τώρα πρέπει να σκεφτούμε πώς θα είναι το 2014 σε σχέση με το 1944, χρονιά της απελευθέρωσης, της εξέγερσης και της Βάρκιζας.