Πολιτική | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 2900
Το αυτοκρατορικό όνειρο για το "τέλος" της κρίσης και ο ονειροπόλος πολιτικός "επιστήμων" κύριος Στάθης Καλύβας . . .
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Πέμπ, 10 Οκτ 2019

Ομοβροντίες δηλώσεων "ικανοποίησης" και "αισιοδοξίας", από κερδισμένους κι από χαμένους, έχουν ακολουθήσει την πρόσφατη κυβερνητική αλλαγή. Αισιοδοξία στους άρρωστους, από την μια, ώσπου να βγει η (πολιτική) ψυχή τους. Αισιοδοξία δικαιολογημένη, από την άλλη, αφού το κλινικά νεκρό καπιταλιστικό "σύστημα" κατάφερε με παράδοξη ευκολία να καβατζάρει την δυσκολία της δεξιάς στροφής.

Στο θέατρο του πολιτικού συστήματος, η "αριστερή" αισιοδοξία χρεοκόπησε, επειδή εγκατέλειψε την "αριστερή" της "αφήγησή" και τώρα προσπαθεί να την ανανεώσει. Η νεοφανής "δεξιά" αισιοδοξία, γεννήθηκε με την επίγνωση του όρου πως χωρίς μια "δεξιά" στοιχειωδώς αληθοφανή αφήγηση, η χρεοκοπία θα έρθει γρήγορα. Αλλά βέβαια ό,τι και να κάνουν, καί οι χαμένοι καί οι κερδισμένοι, η αφήγηση δεν θα γίνει ποτέ θεωρία.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Δεξιά όταν είναι Δεξιά δεν μπορεί να έχει αλλά ούτε χρειάζεται θεωρία ενώ η Αριστερά όταν δεν έχει επιστημονική θεωρία αλλά "αφήγηση" δεν είναι Αριστερά αλλά ούτε και χρειάζεται στην κοινωνία. Στους καιρούς που ζούμε όμως η θεμελιώδης κοινωνική αντίθεση εκφράζεται μέσω της φασιστικής Δεξιάς που δεν είναι Δεξιά και της οπορτουνιστικής Αριστεράς που δεν είναι Αριστερά.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο πως στο χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα, μια "αφήγηση" με αξιώσεις επιστημονικής θεωρίας αναζητείται αγωνιωδώς από τις δύο πλευρές της τραγελαφικής φασιστοπορτουνιστικής πολιτικής αντιπαράθεσης. Και για μεν την εκδοχή της οπορτουνιστικής Αριστεράς που είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το ζήτημα είναι πολύπλοκο, μπορούμε όμως να πούμε δυο λόγια για το σχέδιο "αφήγησης" που αναδύθηκε από τις σελίδες της σοβαρής εφημερίδας "η καθημερινή" που υποστηρίζει την δεξιά κυβέρνηση. Ένα σημείωμα στην "καθημερινή" (22.09.2019) με το οποίο ο γνωστός καθηγητής της πολιτικής "επιστήμης" κύριος Στάθης Καλύβας ανέλαβε να διδάξει . . . «πότε τελειώνει μια κρίση;».[1]

Το σημείωμα είναι -- ούτως ή άλλως -- αυθαίρετο και επιπλέον πρόχειρο και απλοϊκό, και δεν θα είχε κανένα ενδιαφέρον αν δεν είχε ενδιαφέρον το γεγονός πως ο συγγραφέας του προωθεί μέσω αυτού την λογική της αυτοκρατορικής πολιτικής που εκπροσωπεί για την ελληνική πολιτική από την αρχή του 21ου αιώνα.

* * *

Θα πρέπει, εν παρενθέσει, να διευκρινίσω πως την αυτοκρατορική πολιτική δεν την εννοώ εδώ σαν αυτοκρατορική στρατηγική με υποκειμενικό στόχο την κατάκτηση του "κόσμου" αλλά σαν αυτοκρατορικό πολιτικό σύστημα που διαμορφώνεται κατ' αναγκαιότητα σε εποχές μεγάλων και γενικών επαναστατικών κοινωνικών αλλαγών -- όπως είναι η εποχή μας -- και καθίσταται το πλαίσιο για την ιστορική διαδικασία της αντιπαράθεσης - σύγκρουσης επαναστατικών και αντεπαναστατικών τάσεων, εξασφαλίζοντας έτσι την κοινά αναγνωριζόμενη ανάγκη να διατηρηθεί με την βία (την επαναστατική ή την αντεπαναστατική) η τάξη (η ισορροπία) του πραγματικού κοινωνικού συστήματος και να αποσοβηθεί η διάλυση και καταστροφή της κοινωνίας.[2]

Την άποψη (α) πως υπάρχει ένα είδος πολιτικής που θα πρέπει να χαρακτηριστεί σαν αυτοκρατορική και (β) πως αυτή την πολιτική την εκπροσωπεί χαρακτηριστικά ο Στάθης Καλύβας, την έχω σχηματίσει από το 2001 την εποχή που δοκιμαζόταν η ιδέα της καινούριας Νέας Τάξης Πραγμάτων, κυκλοφορούσε η "αυτοκρατορία" του Τόνι Νέγκρι και ξεκινούσε η αντιτρομοκρατική εκστρατεία.

Ο κύριος Καλύβας, σ αυτό το κλίμα ανησυχίας και αναζήτησης, έγινε γνωστός από τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην ίδρυση, μαζί με τον αντίστοιχό του Νίκο Μαραντζίδη, ενός "Δικτύου  για την Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων" (ΔΜΕΠ) το οποίο αποτέλεσε το πλαίσιο μιας δεκάχρονης (2000 - 2010) "επιστημονικής" σύγκρουσης μεταξύ δεξιών και αριστερών ιστορικών με αντικείμενο την ερμηνεία της εμφύλιας σύγκρουσης στην δεκαετία 1940 - 1950 και διαμόρφωσε το υπόβαθρο της πολιτικής συνείδησης στην μετά την μεταπολίτευση εποχή.

Μέσα από την σύγκρουση των ιστορικών παράχθηκε ένας μεγάλος όγκος εξαιρετικά χρήσιμου "ερευνητικού" υλικού ορισμένα θέματα "ταμπού" μπήκαν σε συζήτηση, η σύγκρουση της δεκαετίας του '40 δεν μπορούσε να ερμηνευτεί και δεν ερμηνεύτηκε. Έγινε ωστόσο φανερό πως η ιστοριογραφική εμφύλια σύγκρουση (ο εμφύλιος της ιστοριογραφίας όπως ονομάστηκε) ήταν απλά μια "προσομοίωση", μια τελετουργική αναπαράσταση, της κοινωνικής σύγκρουσης της δεκαετίας 1940 - 1950, και ως τέτοια δεν μπορούσε να ερμηνεύσει την κατάσταση που προσομοίωνε η οποία δεν είχε τελειώσει. Με την παρατήρηση όμως της προσομοίωσης μπορεί να "ερμηνευτεί" η δεκαετία του Β' Παγκ. Πολέμου και των εμφυλίων πολέμων. Δεν μπορεί όμως να "ερμηνευτεί" όμως από τα "κόμματα της εργατικής τάξης" τα οποία "ερμήνευσαν" την δεκαετία του Α' Παγκ. Πολέμου και των πολέμων της εθνικής απελευθέρωσης αλλά από μια σύγχρονη έκφραση της επαναστατικής πλευρά της κοινωνίας (έκφραση που προετοιμάζεται αλλά δεν έχει προκύψει ακόμα) ή, με άλλα λόγια, μέσα στο πολιτιστικό πλαίσιο της κοινωνίας και όχι μέσα στο πλαίσιο της οικονομίας και της πολιτικής.

Αναφέρω εδώ την ιστορία του ΔΜΕΠ επειδή κατά την διάρκειά της ο Στάθης Καλύβας προσπάθησε να αναπτύξει και να επιβάλει την λογική της αυτοκρατορικής πολιτικής (χωρίς να συνειδητοποιεί την σημασία της προσπάθειάς του) και βεβαίως απέτυχε (χωρίς να συνειδητοποιεί την αιτία της αποτυχίας του). Ωστόσο ο "αυτοκρατορικός" ρόλος που έπαιξε του εξασφάλισε έστω και χωρίς να το καταλαβαίνει, μια σημαντική θέση πολιτικού παράγοντα, "φυτευτού" στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Και τώρα, σχεδόν δέκα χρόνια μετά το τέλος του ιστοριογραφικού εμφυλίου, κατά τα οποία ωρίμαζε μια νέα φάση του ρόλου του επανέρχεται στην προσπάθεια εφαρμογής της αυτοκρατορικής πολιτικής όχι πια στον χώρο του πανεπιστημίου, αλλά στον χώρο της έμπρακτης πολιτικής.

* * *

Στην περίπτωση της αντιπαράθεσης για τον εμφύλιο, η αυτοκρατορική λογική του Στάθη Καλύβα δεν ζητούσε την "επιστημονική" καταδίκη της Αριστεράς, ως "λάθος" της Ιστορίας, αλλά την καταδίκη της ασέβειάς της προς την "καθεστηκυία τάξη". Και είναι χαρακτηριστικό πως οι "αριστεροί" της ιστοριογραφίας προσπαθούσαν μανιωδώς να αποδείξουν πως η Αριστερά της δεκαετίας 1940-50 δεν ήθελε να ανατρέψει την "καθεστηκυία τάξη" (και να πάρει την εξουσία) αλλά απλώς αναγκάστηκε να αντισταθεί στις "ιμπεριαλιστικές" δυνάμεις που αυτές ήθελαν να ανατρέψουν την "δημοκρατική" τάξη.

Τελικά η ιστοριογραφική εμφύλια διαμάχη πνίγηκε σε ένα σύννεφο σύγχυσης επειδή εξελίχθηκε μεν κατά τον τρόπο που επιβάλει η ιστορική δυναμική, αγνοώντας την ιστορική λειτουργία· όπως ακριβώς εξελίχθηκε και η αιματηρή εμφύλια πολιτική σύγκρουση της δεκαετίας του '40 την οποία προσομοίωνε. Γι αυτό άλλωστε και οι δύο "πόλεμοι" σε απόσταση δύο γενεών μεταξύ τους τελείωσαν χωρίς αποτέλεσμα και με ένα (σοβαρότερο η πρώτη, λιγότερο σοβαρό η δεύτερη) "τραύμα", ακριβώς επειδή το πραγματικό πρόβλημα που οδήγησε και στους δύο πολέμους δεν λύθηκε, ούτε καν συζητήθηκε.

Στο ενδιάμεσο διάστημα, μετά το τέλος του "ιστοριογραφικού εμφυλίου", ο Στάθης Καλύβας αφιερώθηκε στον σχολιασμό των καθημερινών πολιτικών γεγονότων μέσα από τις φιλόξενες γι αυτόν εφημερίδες. Σε σχέση με το ιστορικό παρελθόν πρότεινε την ιδέα πως όλα τα δεινά της ελληνικής κοινωνίας προέρχονταν από την "απαράδεκτη" και "ιδιοτελή" διάθεση της Αριστεράς να "επαναστατήσει". Σε σχέση με την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα η ιδέα του ήταν πως η Αριστερά είναι απαραίτητη στο ισχύον πολιτικό σύστημα, αρκεί να αποβάλλει κάθε διάθεση αλλαγής του.

Σε ένα από τα χαρακτηριστικά του σημειώματα, για παράδειγμα, υπογράμμιζε τα "θετικά" στοιχεία της Απριλιανής Δικτατορίας, αποδίδοντας εμμέσως πλην σαφώς τις "δυσάρεστες" καταστάσεις που δημιούργησαν οι συνταγματάρχες στην "διάθεση" της Αριστεράς να την αμφισβητήσει την δικτατορική τάξη. Σε ένα άλλο επίσης χαρακτηριστικό σημείωμα επιχειρούσε να δυσφημίσει τα γεγονότα που ονομάστηκαν Δεκεμβριανά του 2008 και να μηδενίσει την ιστορική σημασία τους. Τελικά, στο σημείωμά του στην "καθημερινή" που μου δίνει την αφορμή να επανέλθω στο ζήτημα της αυτοκρατορικής πολιτικής, ο κύριος Καλύβας δείχνει πως αποφάσισε να ασχοληθεί με το "ακανθώδες" ζήτημα της παρούσας κρίσης.

Όπως το ΔΜΕΠ, κατά τον τίτλο του, δεν ιδρύθηκε για να μελετήσει τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο αλλά τους εμφυλίους πολέμους γενικώς και αορίστως, έτσι και το εν λόγω σημείωμα δεν αναφέρεται στο πολυπόθητο "τέλος" της ελληνικής κρίσης αλλά διδάσκει πότε γενικώς και αορίστως, τελειώνει μια κρίση! Και ενώ αρχίζει μ' αυτή την γενικευμένη "διδακτική" ερώτησή, που προϊδεάζει για μια θεωρητική προσέγγιση, η απάντηση που δίνει είναι πως η κρίση πολύ συγκεκριμένη "ελληνική" κρίση -- λες και δεν υπάρχει κρίση αλλού στον κόσμο, τελειώνει με μια... κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας!

Έτσι ακριβώς η μελέτη (και μάλιστα "συγκριτική") των εμφυλίων καρφώθηκε στον ελληνικό εμφύλιο, αγνοώντας προκλητικά τις εμφύλιες πολιτικές διαμάχες που ξέσπασαν την ίδια εποχή σε όλο τον κόσμο και τον εντελώς παράλληλο και εντελώς παρόμοιο εμφύλιο πόλεμο στην Κίνα που κατέληξε στην ανατροπή του καθεστηκυίας τάξης.

Πως ερμηνεύεται αυτή η αντίφαση; Η αυτοκρατορική πολιτική αφορά μεν την παγκόσμια κοινωνία αλλά αν δεν "ενσωματωθεί" στις εκφρασμένες πολιτικές αντιθέσεις των τοπικών κοινωνιών, τόσο στις επίδοξες αυτοκρατορικές "έδρες" όσο και στις αυτοκρατορικές "επαρχίες", δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της. Προκειμένου λοιπόν, ο κύριος Στάθης Καλύβας, να πλασάρει την άποψή του για τον εμφύλιο αναγκάστηκε να στηριχθεί στους απολογητές ή στους νοσταλγούς του ταγματασφαλητισμού. Στην τρέχουσα πολιτική, ο καθηγητής της πολιτικής "επιστήμης", για να περάσει την άποψή του είναι υποχρεωτικό να στηριχθεί στα ευήκοα ώτα των νοσταλγών της αστυνομοκρατίας και των άτεγκτων "επενδυτικών" επιθέσεων.

Μας λέει λοιπόν πως σε κάθε κοινωνία μια κρίση τελειώνει με μια «κυβέρνηση που διαθέτει ισχυρή και αποφασιστική ηγεσία και αξιόπιστη φιλοεπενδυτική οικονομική πολιτική» και ιδού στην ελληνική περίπτωση η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι το παράδειγμα του... πως τελειώνει "μια κρίση".

Ανάμεσα στον τίτλο και στην ακροτελεύτια φράση του, το σημείωμα αποτελεί μια αφελέστατη, υπεραπλουστευτική, "αφήγηση" που κυρίως παραβλέπει την ουσία της κρίσης. Ξεκινάει περιγράφοντας την πορεία της κρίσης με βάση τις διακυμάνσεις του ΑΕΠ. Και επειδή αυτή η «η απάντηση δεν είναι και τόσο πειστική» συνεχίζει με την απόλυτη διαφορά του ΑΕΠ, σε σχέση με το 2007 που όμως και αυτή είναι απελπιστικά μεγάλη και δεν πείθει πως η κρίση τελειώνει.

Περνάει λοιπόν στην πολιτική, και εκεί διαπιστώνει ότι η δειλή ανάκαμψη των προ ΣΥΡΙΖΑ κυβερνήσεων «υπήρξε θνησιγενής εξαιτίας της έλευσης του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία» και επίσης η επί ΣΥΡΙΖΑ ανάκαμψη «υπήρξε άσφαιρη λόγω της προβληματικής του διακυβέρνησης». Και ενώ η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εμπόδισε την κρίση ("μετρημένη" πάντα και αποκλειστικά με την αύξηση του ΑΕΠ) να τελειώσει, «το αντίθετο συμβαίνει μετά τις φετινές εκλογές, που επιταχύνουν τις οικονομικές εξελίξεις» και θα ζήσουμε εμείς καλά και ο κύριος Στάθης Καλύβας καλύτερα.

Μια τέτοια κατά γράμμα ανάγνωση της "επιστημονικής" αφήγησης του Στάθη Καλύβα δεν έχει εκ πρώτης όψεως τίποτα το "αυτοκρατορικό" και επομένως δεν έχει τίποτα το ενδιαφέρον. Αντιμετωπίζει την "ελληνική κρίση" σαν να είναι ανεξάρτητη από την κρίση που ταράζει συθέμελα την παγκόσμια κοινωνία και την "ελληνική πολιτική" σαν να αρχίζει και να τελειώνει στο Μέγαρο Μαξίμου, πράγμα προφανώς γελοίο την στιγμή που είναι γνωστό στους πάντες και ομολογημένο από όλους τους πολιτικούς παράγοντες πως η κρίση συνταράσσει όλη την υφήλιο και πως η ελληνική πολιτική υπαγορεύεται από "δυνάμεις" εκτός ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Επειδή όμως η παγκόσμια κρίση είναι κρίση του υπό κατασκευήν παγκόσμιου αυτοκρατορικού συστήματος, η ελληνική πολιτική είναι ακριβώς η πολιτική μέσα στο υπαγορευμένο αυτοκρατορικό πολιτικό πλαίσιο, ο κύριος Στάθης Καλύβας δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο από το να αποτιμά, από αυτοκρατορική "θεωρητική" άποψη την επιτυχία της υπαγόρευσης και από αυτή την άποψη δύο σημεία έχουν σημασία στο κείμενό του:

Το πρώτο ενδιαφέρον σημείο είναι η σύγκριση της κρίσης με τον πόλεμο. Μας λέει ο κύριος Καλύβας ότι με αφορμή την ερώτηση ενός φίλου «πριν από μερικά χρόνια» είχε γράψει πως «όπως συμβαίνει στη διάρκεια των πολέμων, έτσι και στις κρίσεις, οι άνθρωποι πιστεύουν πως θα διαρκέσουν για πάντα και αρνούνται να φανταστούν πως κάποια στιγμή, όχι πολύ μακριά στο μέλλον, τελειώνουν». Και συνεχίζει λέγοντας πως «προφανώς» και οι κρίσεις όπως «όλα τα πράγματα έχουν ένα τέλος» αλλά ειδικά για τις κρίσεις «πώς καταλαβαίνουμε πως αυτή η στιγμή έχει φθάσει;» αφού «αντίθετα με τους πολέμους που λήγουν πανηγυρικά και τελεσίδικα με νίκη, ήττα ή κάποια συμφωνία, οι κρίσεις δεν έχουν σαφή ημερομηνία λήξης». Αυτός είναι ο λόγος που ο κύριος καθηγητής της πολιτικής "επιστήμης" σκέφτηκε πως πρέπει να μας διδάξει «πότε τελειώνει, μια κρίση».

Η "σύγκριση" της κρίσης με τον πόλεμο είναι η παγίδα στην οποία πέφτει ο Στάθης Καλύβας. Κι αυτό γιατί η κρίση και ο πόλεμος δεν συγκρίνονται αφού δεν είναι δύο "πράγματα" που μοιάζουν και απλά το ένα τελειώνει έτσι και το άλλο αλλιώς. Ο πόλεμος, ο κάθε πόλεμος, είναι το πιο βαρύ σύμπτωμα κάθε κρίσης και όταν τελειώνει ένας πόλεμος, αυτό δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά ότι έχει τελειώσει η κρίση της οποίας σύμπτωμα είναι ο συγκεκριμένος πόλεμος. Κι αν τελειώνει ένας πόλεμος χωρίς να έχει τελειώσει η κρίση της οποίας είναι σύμπτωμα, αυτό σημαίνει πως δεν έχει τελειώσει ο πόλεμος που αντιστοιχεί στην κρίση αλλά πως έχει τελειώσει το συγκεκριμένο κομμάτι της κρίσης στο οποίο αντιστοιχεί ο συγκεκριμένος πόλεμος που τελείωσε.

Το δεύτερο ενδιαφέρον σημείο του σημειώματος είναι στο τέλος της αφελούς και ανιαρής αφήγησης, που όπως είπα είναι για να παρηγορήσει τα αυτιά των συντηρητικών ανθρώπων που υποφέρουν και ανησυχούν. Ποιο είναι λοιπόν κατά τον κύριο Καλύβα το "θαύμα" που έγινε ώστε να τελειώσει η κρίση; Είναι «ο συνδυασμός, με άλλα λόγια, της μεγάλης "πολιτικής διόρθωσης" που ακολούθησε το δημοψήφισμα του 2015 με μια νέα και σταθερή κυβέρνηση» η οποία κατά Καλύβα πάντα «διαθέτει μακροχρόνια προοπτική, ισχυρή και αποφασιστική ηγεσία και αξιόπιστη φιλοεπενδυτική οικονομική πολιτική». Αυτός ο συνδυασμός είναι λέει που «μας οδηγεί στον ισχυρισμό πως το 2019 είναι η χρονιά που λήγει η κρίση».

Η μεγάλη πολιτική διόρθωση είναι η διεθνώς πλέον λεγόμενη colotuba του Τσίπρα για την οποία, ω της συμπτώσεως, ο κύριος Τσίπρας ήταν "συντετριμμένος" τις πρώτες μέρες, "απολογητικός", "επιθετικός" αμέσως μετά, για να καταλήξει προκλητικά "υπερήφανος" και τώρα -- μετά την βολική (παλιά μας τέχνη κόσκινο γι αυτόν και την "Αριστερά") ήττα -- να την χρησιμοποιεί (ας είναι καλά και ο "αυτοκρατορικός" καθηγητής κύριος Καλύβας που την θεωρητικοποίησε) ως σκαμνάκι για να επανέλθει στην εργολαβία της διακυβέρνησης της ελληνικής αυτοκρατορικής επαρχίας.

Τα συμπεράσματα που μπορούν να προκύψουν από μια τέτοια ανάγνωση αυτού του κατά τα άλλα αφελούς σημειώματος, αλλά και του ρόλου του Στάθη Καλύβα είναι πολλά και σημαντικά. Το βασικό συμπέρασμα είναι, πως η αυτοκρατορική τάξη πραγμάτων θα έπρεπε να είναι η αναμενόμενη στην μετά την χρεοκοπία του εξουσιαστικού πολιτικού και γενικότερα θεσμικού κοινωνικού συστήματος μεταβατική κατάσταση και ήδη εκφράζεται με τον νεοφανή όρο "διπολισμός" που αντικαθιστά τον όρο "δικομματισμός". Ο διπολισμός είναι, έτσι κι αλλιώς, πιο κοντά στην πραγματικότητα από τον "δικομματισμό" αλλά έτσι όπως εννοείται από την αυτοκρατορική λογική προϋποθέτει μια κοινωνία η οποία λειτουργεί σαν ένα ατέρμον computer game (ηλεκτρονικό παίγνιο) στο οποίο το "καλό" από το "κακό" εναλλάσσονται χωρίς να έχουν καμία ειδοποιό διαφορά.

Από αυτή την άποψη δεν είναι καθόλου τυχαία η ενδιαφέρουσα επαναφορά του Γιάνη Βαρουφάκη σε έναν νέο (;;;) ρόλο καθηγητή της θεωρίας των παιγνίων και "γενικού γραμματέα" ενός κόμματος που ασκεί επιστημονική πολιτική. Θα ήταν ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε στο άμεσο μέλλον μια παιγνιώδη διασταύρωση ξιφών μεταξύ των δύο καθηγητών.

Η ιδέα πάντως πως μπορεί να επιβιώσει η κοινωνία σε μια ατέρμονα "μεταβατική" κατάσταση κρίσης, με την τάξη να διασφαλίζεται μέσω μια ισχυρής αστυνομικής κατασταλτικής διακυβέρνησης σε εναλλαγή με μια προοδευτική αποστειρωμένη διακυβέρνηση που αιωνίως θα ηττάται είναι το αυτοκρατορικό όνειρο με το οποίο κοιμόνται και ξυπνάνε οι αυτοκρατορικοί επιστήμονες σαν τον Στάθη Καλύβα. Το όνειρο ωστόσο πατάει πάνω σε μια πολύ απτή και συγκεκριμένη πραγματικότητα που θα έπρεπε (αλλά δεν θα μπορούσε) να είναι αναμενόμενη, που είναι έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτη και μόνο πάνω σ αυτήν μπορεί να φυτρώσει να αναπτυχθεί και να καρποφορήσει ένα σύγχρονο επαναστατικό κίνημα.

-----------------------

 

[1] Το άρθρο του Στάθη Καλύβα:

https://www.kathimerini.gr/1043772/opinion/epikairothta/politikh/pote-teleiwnei-mia-krish

[2] Προσπάθησα να δώσω εδώ ένα απλουστευμένο σχήμα της αυτοκρατορικής πολιτικής. Περισσότερα αλλά βεβαίως όχι επαρκή γι αυτό το πολύπλοκο ζήτημα μπορείτε να βρείτε σε ένα άρθρο μου του 2004 με τίτλο «η αυτοκρατορία ως κοινωνία και ως εξουσία» και σε μερικά άλλα κείμενα της ίδιας εποχής που γράφτηκαν στο πλαίσιο των συζητήσεων για την αυτοκρατορία, την τρομοκρατία και τον εμφύλιο.