Παρατίθεται η επιστολή του κ. Αντώνη Γκίβαλου που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2006 στις Σ.Κ. Μια επιστολή που είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον και το διατηρεί καθώς πρόκειται για μια κριτική από τα αριστερά, όπως θα λέγαμε κάποτε, στην αντίληψη για την εξουσία που προσπάθησα και συνεχίζω να προσπαθώ να παρουσιάσω από τις Σ.Κ. Η επιστολή, αν και δεν έχει την μορφή άρθρου, παρατίθεται μαζί με ένα δικό μου σημείωμα που την παρουσίαζε τότε στην κατηγορία των άρθρων, και θα μπει, μέσω των αναφορών, σε μια ομάδα μαζί με όλα τα κείμενα που αφορούν το ζήτημα της εξουσίας.
Δευτέρα, 3 Αυγούστου 2009
Κ.Π.
Αθήνα 24/1/2006
Καταρχάς χαιρετίζω την προσπάθειά σας και την εμφάνιση μίας πολύ αξιόλογης σελίδας στο διαδίκτυο. Από τις θέσεις και τους διάλογους που δημοσιεύετε κρίνω ότι κινείστε με σοβαρότητα, θάρρος γνώμης δίχως ένταξη σε ταμπέλες και «δόγματα» (αμάν αυτά τα πολύπαθα δόγματα) σε έναν χώρο που έχει καταταλαιπωρηθεί, πολυδιασπαστεί και έχει χάσει εντέλει την σοβαρότητά του και την επιστημονική μέθοδο προσέγγισης της ιστορίας. Έχετε το θάρρος να προβάλετε, ενίοτε σε πρώτο πλάνο, τις μορφές εκείνες του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος που στην εποχή τους βρέθηκαν στην καρδιά της θύελλας και γι αυτό σπιλώθηκαν, υβρίστηκαν, συκοφαντήθηκαν όσο λίγοι.
Φαίνεται σε μένα επίσης ότι είστε από αυτούς που έχουν εντοπίσει το ιστορικό σημείο καμπής που οδήγησε στην οπισθοχώρηση και τελικά στην παλινόρθωση μέσα βέβαια από μία διαδικασία που κράτησε αρκετές δεκαετίες.
Αυτή η αρκετά μακροχρόνια πορεία (της παλινόρθωσης) δείχνει εξάλλου πόσο γερές ήταν οι βάσεις που είχαν στηθεί στο εξαιρετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα και σε συνθήκες παγκόσμιας περικύκλωσης. Ας είναι εκείνη η πρώτη προσπάθεια οικοδόμησης λαμπρή παρακαταθήκη και πλούσια πηγή σε συμπεράσματα και οδηγός για την επόμενη έφοδο στους ουρανούς.
Επειδή όμως η κολακεία και η ανάδειξη μόνο των σημείων που συμφωνούμε δεν πρέπει να είναι του χαραχτήρα μας θα ήθελα να σταθώ σε ένα σημείο που διαφωνώ ή που χρειάζεται τουλάχιστον διευκρίνιση.
Το θέμα των αντιθέσεων είναι ένα από τα θεμελιώδη σημεία του διαλεκτικού υλισμού και του επιστημονικού σοσιαλισμού. Ο Μάο Τσε Τουνγκ το ανάλυσε πληρέστερα και μεγαλοφυέστερα από όλους τους μεγάλους θεωρητικούς. Η ανάλυσή του πιστεύω ότι σαφώς δεν έχει χάσει την ισχύ της στη σημερινή εποχή. Η αντίθεση ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική τάξη είναι μία από τις μεγάλες αντιθέσεις του κόσμου και σε πλανητικό επίπεδο όχι η κύρια αντίθεση σήμερα. Σαν κύρια αντίθεση σε πλανητικό επίπεδο εγώ βλέπω την αντίθεση ιμπεριαλισμού-τρίτου κόσμου. Την εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου από τον πρώτο. Ειδικά σήμερα που η αμερικάνικη υπερδύναμη έχει αρχίσει την προσπάθεια κυρίευσης όλου του κόσμου η αντίθεση αυτή αναδείχνεται σαφώς στην κύρια.
Η κατανόηση του σύγχρονου κόσμου δεν γίνεται μόνο μέσα από την αντίθεση εργατική τάξη-αστική τάξη αλλά μέσα από το πλέγμα όλων των μορφών των αντιθέσεων (εργατική τάξη - αστική-τάξη, ιμπεριαλισμός - τρίτος κόσμος, ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, αλλά και αντιθέσεις ανάμεσα στο λαό), οι οποίες αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν η μία την άλλη. Εσείς θέλετε να αντικαταστήσετε την μία από τις παραπάνω αντιθέσεις (εργατική τάξη - αστική τάξη) με το αντιθετικό σχήμα «κοινωνία» - «εξουσία» βάζοντας στον έναν πόλο όλες τις εξουσίες και στον άλλο ολόκληρη την κοινωνία.
Η κρίση που περνά το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα, ο ιδεολογικός αφοπλισμός της εργατικής τάξης, η ήττα ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ της αριστεράς, η κυριαρχία του ρεβιζιονισμού, όλα αυτά και άλλα πολλά ωθούν πολλούς να εγκαταλείψουν τις ιδεολογίες και τα σχήματα που μέχρι πρότινος ακολουθούσαν (να μην είμαστε ντε και «δογματικοί») και να προσπαθούνε να εξηγήσουν τον κόσμο μέσα από καινούργια εφευρήματα, ιδεολογήματα. Η στρατηγική πράγματι ήττα του επαναστατικού κινήματος ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΚΑΙ ΗΤΤΑ-ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΟΛΟΓΙΩΝ. Αποτελεί μία προσωρινή επικράτηση της αντεπανάστασης, μία εφήμερη κυριαρχία του καπιταλισμού έως ότου η εργατική τάξη ανασυνταχτεί ξανά. Πως θα ανασυνταχτεί η εργατική τάξη; Με θεωρητικό όπλο και πάλι τον διαλεκτικό υλισμό και τον επιστημονικό σοσιαλισμό. Η πτώση κάποιων καθεστώτων που οφείλεται τόσο σε υποκειμενικούς παράγοντες όσο και σε αντικειμενικά αίτια δεν συνιστά και χρεοκοπία των ιδεολογιών.
Ας ψάξουμε μέσα σε αυτά τα καθεστώτα να βρούμε τι έφταιξε.
Με το να τοποθετούμε αντιδιαμετρικά και ενάντια στο λαό όλες τις εξουσίες καταργούμε στο βάθος και την προοπτική των λαών για την κατάκτηση της εξουσίας. Καταλήγουμε έτσι στον αναρχισμό. Ο σοσιαλισμός συνιστά εξουσία, δίνει εξουσιαστικό ρόλο σε κάποιους. Σε ποιους; Στην πλειοψηφία καταπιέζοντας την μειοψηφία. Αυτή είναι και η διαφορά του από τον καπιταλισμό. Εξουσία των πολλών κατά των λίγων. Άρα υπάρχει η προοπτική μίας «καλής» εξουσίας. Γιατί να φοβόμαστε τη λέξη εξουσία;
Ποια πολιτική μπορεί να αναπτυχθεί με βάση το αντιθετικό σχήμα «κοινωνία» «εξουσία»; Να σας απαντήσω εγώ: Ο αναρχισμός. Αυτό θέλουμε;
Φορέας των ιστορικών και πολιτικών αλλαγών είναι πράγματι η κοινωνία (οι λαοί). Αλλά η κοινωνία κουβαλάει μέσα της την εξουσία. Νομίζω ότι κάπου ταυτίζουμε την αστική - κοινοβουλευτική - αντιπροσωπευτική εξουσία με την έννοια «εξουσία» γενικά. Ναι στην πάλη των λαών και στον αγώνα τους για κατάκτηση της εξουσίας.
Μόνο τότε θα πετύχουν οι λαοί την κυριαρχία τους στα μέσα παραγωγής, την αυτοδιάθεσή τους, την ικανότητα να διαφεντεύουν οι ίδιοι την τύχη τους και τον τόπο τους. Απαξιωτικές θεωρίες για την εξουσία αφοπλίζουν τους λαούς, τους σπρώχνουν έξω από την πάλη για κατάκτηση της εξουσίας και ενισχύουν τελικά το παμπάλαιο αστικό ιδεολόγημα ότι οι λαοί δεν είναι ικανοί να κυβερνάνε οι ίδιοι τον τόπο τους και πρέπει να αφήνουν αυτόν τον ρόλο στα πεφωτισμένα μυαλά της αστικής τάξης.
«Η εξουσία βρίσκεται στην κάνη των όπλων» Μάο Τσε Τουνγκ
Υ.Γ. Σε λίγο καιρό είναι η 50η επέτειος του 20ου συνεδρίου του ΚΚΣΕ. Με αφορμή αυτό ας ξεκινήσει ένας διάλογος για τα πραγματικά αίτια της πτώσης των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Από αυτό μπορούνε να βγούνε χρήσιμα συμπεράσματα για όλους μας και για το σχήμα «κοινωνία» - «εξουσία» και για την πάλη των αντιθέσεων γενικά.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Αντώνης Γκίβαλος
σημείωμα του Κ.Π.
Ελήφθη και δημοσιεύεται, ευχαρίστως όπως πάντα, μια επιστολή από τον κ. Αντώνη Γκίβαλο που αναφέρεται στην αντίληψη για το ζήτημα της εξουσίας, όπως έχει εκφραστεί στις Σελίδες Κριτικής. Η επιστολή αυτή εκφράζει, όπως θα διαπιστώσετε, μια τρίτη άποψη που προστίθεται στη δική μου και σ' αυτήν του φίλου Χάρη Πεϊτσίνη, προς την οποία εκκρεμεί ακόμα μια λεπτομερέστερη απάντηση, εκ μέρους μου. Χωρίς να μπω στην ουσία των επιχειρημάτων που εκφράζει αυτή η επιστολή θα πρέπει να πω ότι μου δίνει την ευκαιρία να κάνω μια γενική διευκρίνιση.
Οι Σελίδες Κριτικής έχουν, όπως το έχω ξαναπεί, έγιναν με στόχο να χαρτογραφήσουν, έστω και αδρά, τις ιδέες που κυκλοφορούν σήμερα στην χώρα μας και στον κόσμο πάνω σε βασικά πολιτικά και πολιτιστικά προβλήματα. Απευθύνονται σε ανθρώπους που τους ενδιαφέρει αυτή η χαρτογράφηση και τους ενδιαφέρει να σκέφτονται. Αυτό δεν σημαίνει ότι στα γραφτά μου κρύβεται η αριστερή, με όλες τις ιδιαιτερότητες της, πολιτική μου άποψη. Σημαίνει όμως ότι υπάρχουν για μένα δύο διαφορετικοί κύκλοι συζήτησης.
Υπάρχει ένας κύκλος συζήτησης με τον οποιοδήποτε αναγνώστη ανεξαρτήτως πολιτικής άποψης που τοποθετείται όμως σε μια κοινή βάση και υπάρχει ένας δεύτερος κύκλος συζήτησης με ανθρώπους που έχουν μια αριστερή πολιτική άποψη. Σ' αυτό τον κύκλο που είναι στενότερος υπάρχει, ή έστω θα έπρεπε να υπάρχει, μια ευρύτερη κοινή βάση. Η άποψη που δημοσιεύεται σήμερα ανήκει στον δεύτερο κύκλο. Η συζήτηση μ' αυτήν αναγκαστικά θα έχει άλλου είδους επιχειρήματα από αυτά που είχε η συζήτηση με τον Χ.Π., χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν, και μάλιστα σήμερα, διαφωνίες στο χώρο της αριστεράς.
Περιορίζομαι σήμερα να πω ότι ένα σημείο διαφωνίας είναι αν η κύρια αντίθεση στη σημερινή κοινωνία είναι ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό και στον τρίτο κόσμο και επιφυλάσσομαι να δώσω μερικές διευκρινίσεις πάνω στη δική μου άποψη και να κάνω μερικές παρατηρήσεις πάνω στην άποψη του αγαπητού Αντώνη Γκίβαλου σε ένα προσεχές σημείωμα.
Κ.Π.