Πολιτική | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1915
Η πολιτική κατάσταση μετά την Ολυμπιάδα
άρθρο
του Κωστή Παπαϊωάννου
Τρ, 12 Οκτ 2004

Με το κείμενο «Μια βαριά πολιτική απουσία» ("Θεσσαλονίκη", 11-10-04), ολοκληρώνεται μια πρώτη προσπάθεια να παρουσιαστεί συνοπτικά η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, στην παρούσα ιστορική συγκυρία. Κατά το έτος 2004 που κατά σύμπτωση απέχει ακριβώς 30 χρόνια από το 1974 και 60 από το 1944, συνέβησαν ορισμένα σημαντικά κοινωνικά γεγονότα με κορυφαίο την Ολυμπιάδα. Οι εκλογές επίσης στην αρχή αυτού του χρόνου, παρουσίασαν αξιοπρόσεκτες πρωτοτυπίες. Η προσπάθεια κινήθηκε κυρίως από την αίσθηση, ότι ζούμε μέρες που θα έχουν ιστορική σημασία. Αίσθηση που πηγάζει όχι μόνο από δηλώσεις και εκδηλώσεις σε όλη την έκταση της πολιτικής σκηνής αλλά κυρίως από το κλίμα που διαμορφώνεται στο κοινωνικό πεδίο.

Τα κείμενα αυτά γράφτηκαν και παρουσιάζονται εδώ με την λογική ότι υπηρετούν έναν τρόπο σκέψης που λείπει από την πολιτική φιλολογία της παρούσας ιστορικής συγκυρίας. Η σκέψη αυτή ωστόσο δεν εκτίθεται για να επιβληθεί αλλά για να θέσει -από μια ορισμένη σκοπιά βέβαια- μερικά ζητήματα που παραβλέπονται ή παρακάμπτονται από άλλες σκοπιές. Το θετικό αποτέλεσμα που προσδοκάται από μια τέτοια προσπάθεια είναι, σε τελευταία ανάλυση, η συμβολή στην επαναφορά της πολιτικής συζήτησης σε μια ουσιαστική βάση. Τα στοιχεία που προτείνονται είναι περίπου τα παρακάτω:

  • Η αντίληψη ότι το κοινωνικό γίγνεσθαι συγκροτείται σαν διαλεκτική ενότητα του πολιτικού γίγνεσθαι και του ιστορικού γίγνεσθαι.
  • Η εκτίμηση της σημερινής ιστορικής συγκυρίας σαν μεταβατικού σταθμού ανάμεσα σε μια ιστορική φάση που άρχισε με το τέλος του παγκοσμίου πολέμου και χαρακτηρίστηκε σαν ψυχροπολεμική περίοδος και σε μια φάση που μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν αυτοκρατορική.
  • Η αναγνώριση της έναρξης μιας νέας περιόδου στην κοινωνική αυτογνωσία, που συναρτάται με τον μεταβατικό σταθμό για τον οποίο μιλήσαμε πιο πάνω. Αρχίζει δηλαδή μια περίοδος που θα χαρακτηριστεί από την ενσωμάτωση του προϊόντος μιας αναστοχαστικής διαδικασίας με αντικείμενο την προηγούμενη ταξική αντίληψη για την κοινωνία.
  • Η αναγνώριση της παρουσίας της βασικής κοινωνικής αντίθεσης σε όλες τις αντιπαρατιθέμενες πολιτικές συγκροτήσεις. Ότι δηλαδή κάθε πολιτικό κόμμα συγκροτείται όπως και η κοινωνία από την αντιπαράθεση μιας υγιούς τάσης με μια παρωχημένη σε ένα πολύπλοκο διαλεκτικό σχήμα.

Πρέπει να αναγνωριστεί όμως ότι τα τέσσερα αυτά κείμενα δεν είναι μόνο συνοπτικά αλλά και σε μεγάλο βαθμό ελλιπή. Μπορεί οι ελλείψεις τους να συγχωρούνται εν μέρει, αφού είναι επείγουσα ανάγκη να εγγραφούν στην πολιτική "ημερήσια διάταξη" τα παραπάνω θέματα αλλά γι αυτό ακριβώς πρέπει και να επισημανθούν ως ελλείψεις.

  • Μια βασική έλλειψη αυτών των κειμένων είναι ότι στην προσπάθεια να υποστηριχθεί η παρουσία της βασικής κοινωνικής αντίθεσης σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις, παραμελείται η παρουσίαση των δύο μερών όπως εκφράζονται στον κάθε πολιτικό χώρο. Στο τελευταίο ιδίως κείμενο που αφορά την Αριστερά αδικείται σαφώς η υγιής πλευρά.
  • Μια δεύτερη έλλειψη είναι συναρτημένη με την παραπάνω. Ενώ δηλαδή αυτά τα κείμενα διαπνέονται από την αντίληψη του σχηματικού διαχωρισμού ανάμεσα στο πολιτικό γίγνεσθαι και το ιστορικό γίγνεσθαι, σε ένα είδος διαλεκτικής ενότητας, δεν τεκμηριώνεται επαρκώς η σημασία του ιστορικού σχήματος στην κοινωνική δυναμική.

Τελικά,
παρά τις ελλείψεις τους, τα εν λόγω κείμενα αναδημοσιεύονται στις Σελίδες Κριτικής με την ελπίδα ότι μπορούν να συμβάλουν στην πολιτική συζήτηση. Άλλωστε υπάρχει πάντα η ελπίδα ότι κάποιος θα συγκινηθεί και θα θελήσει να συμμετέχει σ' αυτή την συζήτηση απ' αυτόν εδώ τον δικτυακό τόπο.