Πολιτική | ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ | hits: 2566
Κρίση και εξέγερση
άρθρο
του Κωστή Παπαϊωάννου
Πεμ, 18 Δεκ 2008

Οι τηλεοπτικές αυθεντίες δεν κατάφερναν να αποφασίσουν αν η χρηματοπιστωτική κρίση είναι ένα τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο που δεν βρίσκουν σε ποιον να το φορτώσουν ή το γκρέμισμα ενός καπιταλισμού που δεν βρίσκουν σε ποια ιδιοκτησία στηρίζεται. Ξαφνικά την πρώτη βδομάδα του Δεκέμβρη, ένα ζεύγος «ειδικών φρουρών» έδωσε την αφορμή στο δεκαπεντάχρονο πλήθος να εξεγερθεί και να διδάξει έμπρακτα περί ποιας κρίσης πρόκειται. Κάθε πράξη αυτής της εξέγερσης ήταν μεστή συμβολικού νοήματος και σε συνδυασμό με την αδυναμία όλων των τάσεων της πολιτικής σκηνής -με προεξάρχουσα την τάση ανυπακοής (!) του ΚΚΕ- να αποδεχτούν πως η πολιτική ζωή κυλάει ερήμην τους, έδειξε καθαρά τόσο την πολιτικότητα της κρίσης όσο και την κατεύθυνσή της.

Η αναταραχή που άρχισε από τη στιγμή του φόνου σήμανε την αρχή της μετατόπισης της εξουσιαστικής λειτουργίας από τα τηλεοπτικά παράθυρα στους δρόμους και στις πλατείες. Η κρίση έτσι κι αλλιώς δεν εντοπίζεται στην οικονομία αλλά και η οικονομική της πλευρά υποδηλώνει την ιστορική καθυστέρηση του συστήματος εξουσίας σε σχέση με την εξέλιξη του κοινωνικού συστήματος. Στις ταραχές αντιπαρατάχθηκαν, σε ένα ασαφές μέτωπο, συντηρητικές και ριζοσπαστικές δυνάμεις. Αλλά συνολικά η εξέγερση κραύγασε μια «οικονομική» αλήθεια που οι μέτοχοι της εξουσίας δεν θέλουν να ακούσουν: Η κοινωνία δεν ανέχεται άλλο να ζει παίρνοντας δανεικά τα αγαθά που έχει ήδη παράξει.

Η σημερινή κρίση είναι συνέχεια αυτής που ξέσπασε το 1929. Εκείνη ήταν το έναυσμα μιας παγκόσμιας σύγκρουσης για το μέλλον του κοινωνικού συστήματος. Το μέτωπο ήταν και τότε ασαφές, αλλά αντικείμενο της σύγκρουσης ήταν η μορφή εξουσίας που αντιστοιχούσε στο κοινωνικό σύστημα. Αντίπαλες πολιτικές ήταν ο μπολσεβικισμός με παράδειγμα τη Σοβιετική Ενωση και ο φασισμός με παράδειγμα τη ναζιστική Γερμανία. Η κρίση υποτίθεται ότι διευθετήθηκε, μόλις στο τέλος της δεκαετίας του '40, με τον ψευδή χωρισμό του κόσμου σε δύο στρατόπεδα.

Οκτώ δεκαετίες από το '29 και πέντε δεκαετίες από το '49 το κοινωνικό σύστημα είναι σε τεράστια ιστορική απόσταση από το εξουσιαστικό σύστημα που επιπλέον είναι και ανάπηρο κατά την επαναστατική του πλευρά. Οι διαχειριστές του εξουσιαστικού συστήματος βλέπουν με αγωνία το κράτος να αχρηστεύεται και οι μόνες εφικτές παρεμβάσεις του να οξύνουν την κρίση. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα άλλωστε δεν υπηρετεί σήμερα την κατανομή των επενδύσεων αλλά την κατανομή της κατανάλωσης. Αλλά η κατανάλωση έχει σήμερα αναχθεί σε επένδυση στην παραγωγή πολιτιστικών αγαθών, στη μόνη παραγωγή που έχει νόημα και περιθώρια να αναπτυχθεί.

Το συμπέρασμα αυτής της θεώρησης είναι ότι η πολιτική σύγκρουση που θα διευθετήσει αυτή την κρίση είναι η αναπόφευκτη συνέχεια των προηγούμενων συγκρούσεων. Δεν θα διεξαχθεί όμως υπό την πολιτική καθοδήγηση των πολιτικών κομμάτων αλλά εναντίον τους, αφού αυτά όλα έχουν ενωθεί στη διαφύλαξη του εξουσιαστικού συστήματος. Από αυτή την άποψη αυτή, η ερήμην της πολιτικής και των πολιτικών εξέγερση αποτελεί ένα πολύ σοβαρό ενδεικτικό παράδειγμα για τις μελλοντικές κοινωνικές εξελίξεις.