Σημείωμα: Το κείμενο που ακολουθεί απευθύνεται στα ξεχωριστά άτομα που αποτελούν τον κόσμο αυτό που ονομάζω Κόσμο της Αριστεράς και στρέφεται ενάντια στα ξεχωριστά άτομα που συγκροτούν τον Κόσμο των Επιτελείων, με την διευκρίνιση ότι η διάκριση ανάμεσα στον κόσμο και τα επιτελεία είναι ουσιαστική και όχι τυπική. Το κείμενο δημοσιεύεται στις Σελίδες Κριτικής. Πρόκειται όμως να αποσταλεί για δημοσίευση και στον "Δρόμο της Αριστεράς" όπου τουλάχιστον σύμφωνα με τις διακηρύξεις των διευθυντών του έχει θέση, καθόσον αποτελεί μια ολοκληρωμένη αν και συνοπτική πρόταση για την κατεύθυνση που θα έχει ένας φορέας επαναστατικής πολιτικής. Δεν νομίζω ότι ο Δρόμος της Αριστεράς είναι σε θέση να δημοσιεύσει ένα τέτοιο κείμενο ελπίζω όμως να βάλει σε σκέψεις τον κόσμο που δουλεύει σ' αυτό το έντυπο.
Αυτή την ιστορική στιγμή κάτω από την βαριά απειλή μιας αξεπέραστης πολιτιστικής κρίσης (συνεχίζει να) διεξάγεται στην Ελλάδα, από τους δεξιούς και αριστερούς παράγοντες του εξουσιαστικού συστήματος, ένα μεγάλο, φιλόδοξο και τολμηρό, και ωστόσο θνησιγενές, πείραμα. Το πείραμα πηγάζει από την προφανή εξάντληση της δυνατότητας να συντηρείται πλέον στη ζωή με μηχανική υποστήριξη το κλινικά νεκρό εξουσιαστικό σύστημα. Το πείραμα γίνεται στο πλαίσιο της αναζήτησης μια πολιτικής που θα το επαναφέρει στην ζωή. Και τέλος το αντικείμενο και η ουσία του πειράματος είναι να δοκιμαστεί η αντοχή και η ανοχή της ελληνικής κοινωνίας σε μια ζωή αύξουσας στέρησης εν μέσω συνθηκών αύξουσας παραγωγικής αφθονίας. Πρόκειται τελικά για μια ακόμα επανάληψη στις σημερινές συνθήκες του φασιστικού πολιτικού πειράματος της δεκαετίας του '30 και με αυτή την λογική το πείραμα αντιπαραθέτει το εξουσιαστικό σύστημα στο κοινωνικό σύστημα και είναι, έτσι κι αλλιώς, άκρως επικίνδυνο. Μένει να δούμε αν τελικά θα αποβεί μοιραίο για το εξουσιαστικό ή για το κοινωνικό σύστημα.
Ο κίνδυνος για την κοινωνία δεν είναι μήπως πετύχει το πείραμα. Μια τέτοια επιτυχία και θεωρητικά και μέσα από την ιστορική εμπειρία φαίνεται αδύνατη. Ο κίνδυνος βρίσκεται στην κατάσταση της κοινωνικής οργάνωσης την στιγμή της κατάρρευσής του. Αν η ελληνική κοινωνία στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι την κατάρρευση δεν έχει προετοιμαστεί επαρκώς για να αντιμετωπίσει την επόμενη μέρα, θα αναγκαστεί να οργανωθεί στην διάρκεια μιας βαριάς καταστροφής.
Αυτά όλα σημαίνουν πως το κρίσιμο ζήτημα για την ελληνική κοινωνία και όχι μόνο είναι η ανάπτυξη μιας σύγχρονης επαναστατικής πολιτικής.
Μπορεί άραγε να επαναπαυθεί η ελληνική κοινωνία για την ανάπτυξη αυτής της επαναστατικής πολιτικής στον δικομματισμό της Αριστεράς; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι! Η Αριστερά είναι μέρος του εξουσιαστικού συστήματος, είναι στην ουσία, η συσκευή μηχανικής υποστήριξης του κλινικά νεκρού συστήματος. Μέχρι σήμερα η οργάνωσή της υπήρξε ένα είδος κονσόλας μέσω της οποίας οι χειριστές του εξουσιαστικού συστήματος χειρίζονταν την κοινωνία. Οι χειριστές του συγκεκριμένου πειράματος προφανώς δεν ήλπισαν ότι η ελληνική κοινωνία θα μείνει ακίνητη για να υποστεί την εγχείρηση, ήλπισαν όμως ότι οι αντιδράσεις στις οποίες θα καλέσει η Αριστερά τον κόσμο θα μείνουν μέσα στο πλαίσιο του πειράματος έστω και "απειλώντας" μια έξοδο από αυτό: και μέχρι στιγμής οι ελπίδες τους ευοδώνονται.
Για να αναρωτηθώ λοιπόν εντελώς πρακτικά, μήπως ένας άνθρωπος της κοινωνικής βάσης που ενδιαφέρεται να σκεφτεί και να δράσει πολιτικά, μπορεί να περάσει την σκέψη του και την δράση του μέσα από την υπάρχουσα Αριστερά; Μήπως μπορεί έστω να επηρεάσει την υπάρχουσα Αριστερά για να διορθωθεί η πορεία της; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι! Το πλαίσιο της Αριστεράς είναι εξ ίσου, αν όχι περισσότερο, εξουσιαστικό με το πλαίσιο του εξουσιαστικού συστήματος. Η μόνη αξία επομένως που μπορεί να έχει η υπαρκτή Αριστερά είναι η ύπαρξη μέσα σ' αυτήν κάποιων αριστερών των οποίων η συνείδηση δεν έχει αλωθεί εντελώς από το εξουσιαστικό σύστημα και ψάχνουν να βρουν τον δρόμο τους, χωρίς να πάψουν να ανήκουν στην κοινωνική βάση. Υπάρχει επίσης στην αριστερά ένα πλήθος ανθρώπων που παραμένουν σιωπηλοί και θα μιλήσουν μόλις βρεθεί κάποια άκρη.
Η επαναστατική πολιτική σκέψη έχει υποτιμηθεί και συκοφαντηθεί κυρίως από τους αυτούς που παρουσιάζονται σαν επαναστάτες! Αυτοί έχουν καταφέρει να διαστρέψουν ακόμα και την έννοιά της, αφαιρώντας την διάκριση ανάμεσα στην επανάσταση ως κοινωνική διαδικασία και στην επαναστατική πολιτική. Κρύβουν το γεγονός ότι στην σημερινή κοινωνία η επανάσταση, από άποψη υλικών αλλαγών, έχει κιόλας συντελεστεί. Αυτό που δεν έχει συντελεστεί είναι η επανάσταση στην κοινωνική συνείδηση, πράγμα που δεν μπορεί να γίνει χωρίς επαναστατική πολιτική.
Μένει λοιπόν να σκεφτούμε ποιά θα ήταν, εν όψει του εξουσιαστικού πειράματος, αυτή η επαναστατική πολιτική και ποιος θα μπορούσε να είναι ο φορέας της.
Δεν πρόκειται εδώ, ούτε να κάνω την διακήρυξη μιας επαναστατικής πολιτικής ούτε να εκπονήσω το καταστατικό του φορέα της. Άλλωστε οι διακηρύξεις και τα καταστατικά των επαναστατικών κομμάτων έκαναν πολύ καλά την δουλειά τους αλλά ανήκουν στην ιστορία και ως ιστορικά δεδομένα συνεχίζουν να είναι πολύτιμα. Ωστόσο τα βασικά στοιχεία της σημερινής πραγματικότητας υπαγορεύουν ορισμένες αρχές που περιμένουν την ενσωμάτωση τους στην μέλλουσα να υπάρξει όποτε γίνει αυτό επαναστατική πολιτική. Αρχές που αφορούν τόσο το περιεχόμενό της όσο και τον φορέα της.
Το ίδιο το πείραμα που επιχειρείται, αποδεικνύει ότι σήμερα δεν συγκρούονται, όπως στην εποχή της οκτωβριανής επανάστασης, το κράτος όργανο της αστικής τάξης με τον λαό αποτελούμενο από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Συγκρούονται το σύστημα των εξουσιαστικών θεσμικών σχέσεων στο σύστημα των πραγματικών κοινωνικών σχέσεων. Το πείραμα συνίσταται στην επιβολή των απαρχαιωμένων εξουσιαστικών θεσμικών σχέσεων πάνω στις ήδη συντελεσμένες πραγματικές κοινωνικές σχέσεις. Η επαναστατική πολιτική επομένως οφείλει να αντιστρέψει αυτό το πείραμα, να δώσει καινούριο θεσμικό περιεχόμενο στις ήδη υπάρχουσες πραγματικές σχέσεις.
Η επαναστατική πολιτική στην ακμή του μπολσεβικισμού είχε σαν στόχο να αλλάξει τις πραγματικές σχέσεις διατηρώντας ουσιαστικά αναλλοίωτη την εξουσιαστικότητα του θεσμικού συστήματος. Η σημερινή επαναστατική πολιτική αντίθετα δεν μπορεί παρά να έχει σαν στόχο να διατηρήσει αναλλοίωτες τις πραγματικές σχέσεις αφαιρώντας την εξουσιαστικότητα από τις αντίστοιχες θεσμικές σχέσεις που θα τις καλύψουν. Αυτό θα είναι το βασικό περιεχόμενο μιας σύγχρονης επαναστατικής πολιτικής.
Η εφαρμογή της επαναστατικής πολιτικής απαιτεί την ύπαρξη ενός πολιτικού φορέα, δηλαδή μιας οργανωμένη ομάδας ανθρώπων που συμφωνούν στην πολιτική αυτή και συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός μηχανισμού επικοινωνίας. Μιας ομάδας ανθρώπων που θα είναι αξεχώριστα διαχυμένοι μέσα στο κοινωνικό σώμα. Το κόμμα του Λένιν ήταν ένας τέτοιος μηχανισμός επικοινωνίας που εξασφάλιζε την σύνδεση όλων και την συμβολή όλων. Ο μηχανισμός αυτός σήμερα έχει αντιστραφεί και επομένως ο φορέας μιας σύγχρονης επαναστατικής πολιτικής πρέπει να είναι συνέχειά του και ταυτόχρονα άρνησή του. Οι λεπτομέρειες αυτού του φορέα μένουν να αναπτυχθούν.
Το κείμενο που τελειώνει εδώ, στόχευε στην υπόδειξη περισσότερο των ερωτημάτων που θέτει εξ αντικειμένου το πείραμα παρά στην υπόδειξη των απαντήσεων σ' αυτά. Τα ερωτήματα που τέθηκαν αφορούν το ίδιο το πείραμα και τον τρόπο που μπορούμε να το εννοούμε, τις σχέσεις των πολιτικών δυνάμεων μεταξύ τους, την θέση του πολιτικού συστήματος δηλαδή των κοινοβουλευτικών και μη κομμάτων, οργανώσεων και κινημάτων μέσα στο εξουσιαστικό σύστημα. Τα ερωτήματα αυτά και άλλα που τα συνοδεύουν, θα πρέπει να απαντηθούν -- και είναι βέβαιο ότι δύσκολα ή εύκολα, αργά ή γρήγορα, θα απαντηθούν -- προκειμένου να γίνει κατανοητή η μορφή που θα πάρει ο φορέας επαναστατικής πολιτικής που θα προκύψει στην πορεία.
Όπως είπα και στην αρχή, το κείμενο αυτό διατυπώνει μια ολοκληρωμένη -- πλην συνοπτική -- πρόταση για την ανάπτυξη μιας σύγχρονης Αριστεράς δεδομένου ότι προτείνει έναν τρόπο ανάγνωσης της σύγχρονης πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας και την κατεύθυνση προς την οποία μπορεί να λειτουργήσει μια πραγματική επαναστατική πολιτική. Βεβαίως υπάρχουν πολλά να γίνουν πριν υπάρξει πραγματική Αριστερά στην Ελλάδα, κι απ' την άλλη πολλά γίνονται με την σκέψη σε μια σύγχρονη Αριστερά. Ότι γίνεται σήμερα ωστόσο ή θα ξεφουσκώσει και θα μπει στο πλαίσιο του εξουσιαστικού πειράματος όπως για παράδειγμα, προς το παρόν, ο "Δρόμος της Αριστεράς" που μόνο σύγχυση δημιουργεί, είτε θα τροποποιηθούν από την άποψη της κατεύθυνσής τους.
Είναι τελικά επείγον να αρχίσει μια πραγματικά εποικοδομητική συζήτηση ανάμεσα σε ανθρώπους που ανήκουν στον Κόσμο της Αριστεράς, που ούτε αποδεσμεύονται από τις σημερινές εντάξεις τους, αλλά ούτε δεσμεύουν τις συζητήσεις με τις εξουσιαστικές φιλοδοξίες ή με την υποταγή τους στις αυθεντίες. Εγώ προσωπικά είμαι διατεθειμένος να συμμετάσχω στην οργάνωση και στην διεξαγωγή υπεύθυνων συζητήσεων σχετικά με το πολιτικό πρόβλημα της εποχής μας, μακριά από κάθε είδους επιτελείο.