Πολιτική | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 2031
Από την συζήτηση στην λογοκρισία, ενός Ρινάλντι "Δρόμος"
άρθρο
του Κωστή Παπαϊωάννου
Τετ, 25 Ιαν 2017

Με τα παρακάτω λόγια έκλεινε το εισαγωγικό σημείωμα με τον αινιγματικό τίτλο «Για να μην σκοντάφτουμε στον εαυτό μας...» του αφιερώματος «Συλλογικό - ατομικό: μια σχέση υπό νέους όρους», το οποίο εμφανίστηκε στο τελευταίο, για το 2016, φύλλο του "Δρόμου της Αριστεράς", και υποτίθεται πως άνοιγε μια συζήτηση εν όψει της "συνδιάσκεψης" της ΚΟΕ που (τότε) είχε οριστεί για τον Φεβρουάριο.

* * *

Αποφασίσαμε ότι αξίζει να προσπαθήσουμε να ανοίξουμε αυτήν τη σύνθετη συζήτηση συλλογικά και δημόσια, προσπαθώντας να επαναπροσδιορίσουμε τη ζωή μιας πολιτικής συλλογικότητας σήμερα - αναζητώντας έναν τρόπο νέο, δημιουργικό, κατά το δυνατό βοηθητικό και προωθητικό στην υπόθεση του ανοίγματος ενός άλλου δρόμου γι αυτήν τη χώρα και αυτόν τον κόσμο.

Ελπίζουμε να βρεθούμε με πολλούς/ές άλλους/ες σε αυτή την προσπάθεια, που ως δημόσια συζήτηση θα συνεχιστεί με διάφορους τρόπους, πριν αλλά και μετά τη Συνδιάσκεψή μας (11-12 Φλεβάρη).

Ευχόμαστε όσα ακολουθούν να είναι ένα ερέθισμα σκέψης και προβληματισμού. Οι συμβολές καλοδεχούμενες».

* * *

Το σημείωμα δεν ήταν αινιγματικό μόνο ως προς τον τίτλο αλλά και ως προς το περιεχόμενο, καθώς δεν προσδιόριζε ούτε την έννοια της συλλογικότητας που θα συζητούσε "συλλογικά", ούτε την έννοια της δημοσιότητας που θα είχε η συζήτηση. Συγκεκριμένα, δεν διευκρίνιζε αν η "συλλογική" και "δημόσια" συζήτηση σήμαινε την συμμετοχή του "κοινού" στην συζήτηση της συλλογικότητας ή την συζήτηση της συλλογικότητας ενώπιον του κοινού. Δεν έγινε μέχρι σήμερα ούτε το ένα ούτε το άλλο. Το αφιέρωμα που προλόγιζε το εν λόγω σημείωμα, ήταν μια παράθεση ιδεών κάποιων διανοούμενων (γνωστών και κυρίως μη εξαιρετέων) και ουδεμία σχέση είχε με την διευκρίνιση της προοπτικής της ομάδας που ξέραμε σαν ΚΟΕ και την θέση τους στο "εγχείρημα" που γνωρίσαμε σαν "Δρόμο" του "νέου κύκλου".

Προσωπικά δεν έχω καμιά αμφιβολία για την διάθεση του Ρινάλντι να επιτρέψει μια συζήτηση που δεν μπορεί να την καπελώσει αλλά αυτό δεν με εμποδίζει να συμμετέχω ωσεί παρών στην συζήτηση. Και μάλιστα η μη αποδοχή της άποψής μου κάτω από το "καπέλο" του Ρινάλντι μου δίνει την ελευθερία να επικεντρώνομαι στα ζητήματα που θεωρώ σημαντικά και όχι στα νέφη της σύγχυσης που προκρίνει αυτός ο μαιτρ του πιο άθλιου πολιτικού καιροσκοπισμού. Έγραψα λοιπόν μια κριτική που βεβαίως δεν αφορούσε τόσο τα επιλεγμένα κείμενα του αφιερώματος, όσο την εντελώς "ανώμαλη" κατάσταση της ομάδας των αριστερών ανθρώπων που μετεωρίζεται μεταξύ ΚΟΕ και "Δρόμου".

Εκ των υστέρων σκέφτηκα πως κακώς αναφέρθηκα, έστω και ακροθιγώς, στα κείμενα του πρώτου αφιερώματος και πως μάλλον πρέπει να πάψω να ασχολούμαι και με τα περιεχόμενα των επομένων αφιερωμάτων. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα διαβάζω τα κείμενα, ούτε πως δεν θα αναφέρομαι σε αυτά σαν τεκμήρια για την βασιμότητα των ισχυρισμών μου. Σημαίνει απλά πως θεωρώ ότι, όσο στην παρέα των μετεωριζόμενων θα "ηγεμονεύει" ο Ρινάλντι, η συζήτηση θα συνεχίζει να είναι μια απάτη.

Το πρόβλημα όμως των αριστερών της κοινωνικής βάσης, ένας από τους οποίους είμαι και εγώ, δεν είναι να βρούμε την άκρη στα "μαλλιά-κουβάρια" των ιδεών που οι αριστεροί των επιτελείων έχουν συσσωρεύσει στις επτά μεταπολεμικές δεκαετίες και, με ιδιαίτερη ένταση, στις τέσσερις μεταπολιτευτικές δεκαετίες. Το επείγον πρόβλημα της κοινωνίας είναι να διευκρινιστούν, επειγόντως και σαφώς, το ιστορικό στίγμα και η ιστορική κατεύθυνση της σημερινής κοινωνίας και επομένως το επείγον καθήκον του κάθε Αριστερού της κοινωνικής βάσης είναι να συμβάλει στην λύση αυτού του συγκεκριμένου προβλήματος.

Η αλήθεια βεβαίως είναι πως στον κόσμο της κυριαρχούμενης από τον οπορτουνισμό Αριστεράς ουδείς ενδιαφέρεται πια να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, που κάποτε θεωρούνταν πρωταρχικά. Οι μεν άνθρωποι των επιτελείων ενδιαφέρονται ο καθένας ξεχωριστά να "τα έχει καλά" με τους παράγοντες του εξουσιαστικού συστήματος, παίζοντας συνειδητά έναν ρόλο στην πρόκληση σύγχυσης. Οι δε άνθρωποι της βάσης ενδιαφέρονται, επίσης ο καθένας ξεχωριστά να "τα έχει καλά" με την συνείδησή του πως δεν φταίει προσωπικά για την κατάντια της ελληνικής κοινωνίας. Και για μεν τους αριστερούς των επιτελείων αυτή είναι η δουλειά τους. Το κακό είναι πως και οι δε προκειμένου να πετύχουν την ησυχία της συνείδησής τους είναι διατεθειμένοι να κάνουν κάθε λογική ή ηθική υποχώρηση, να παρερμηνεύσουν κάθε ενοχλητικό γεγονός, και κυρίως να κουφαθούν και να τυφλωθούν μπροστά στην κάθε βοούσα και αστράπτουσα εκδήλωση της πραγματικότητας.

Όσο παράδοξο και να φαίνεται όμως, αυτή η αδιανόητη για την παραδοσιακή Αριστερά υποκειμενική πραγματικότητα, έχει ισχυρούς θετικούς λόγους ύπαρξης που ανάγονται στην εξατομίκευση της κοινωνικότητας. Θα πρέπει λοιπόν σήμερα όποιος συνειδητοποιεί την θέση του σαν αριστερός της κοινωνικής βάσης, αντί να την αγνοεί την πραγματικότητα επειδή είναι παράδοξη και να διατηρεί στην κατάψυξη τις αρχές της παραδοσιακής Αριστεράς να ερμηνεύει θετικά την πραγματικότητα και να εκσυγχρονίζει στην συνείδησή του τις παραδοσιακές επαναστατικές αρχές. από την άλλη μεριά, είναι αλήθεια πως δεν μπορούμε σήμερα να δώσουμε μια πλήρη ερμηνεία αυτής της πραγματικότητας πολύ απλά γιατί δεν υπήρξε ποτέ μια τέτοια μορφή πραγματικότητας στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Μπορούμε ωστόσο να πούμε πως η βάση της σύγχρονης πραγματικότητας είναι πως η σχέση του ατόμου με το κοινωνικό σύνολο έχει συμπυκνωθεί στην σχέση του κάθε κοινωνικού ατόμου με το κάθε κοινωνικό άτομο, πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη.

Το καινούριο όμως δεν είναι αυτή συμπύκνωση της κοινωνικότητας στον τρόπο με τον οποίο το κάθε άτομο σχετίζεται με το κάθε άτομο με το οποίο έρχεται σε "πραγματική" επαφή. Αυτή ήταν πάντα η ουσία της στατικής και δυναμικής συγκρότησης του πραγματικού κοινωνικού συστήματος. Καινούριο είναι το γεγονός πως σήμερα η δυνατότητα της επαφής έχει διευρυνθεί σε οικουμενική έκταση.

Αν θέλουμε επομένως να εξετάσουμε το ζήτημα της αριστερής οργάνωσης θα πρέπει να εξετάσουμε τις αρχές που προκύπτουν από τις σημερινές τεχνικές δυνατότητες των ανθρώπων να συσχετιστούν μεταξύ τους και να θεωρητικοποιήσουμε την επίδραση της διεύρυνσης των δυνατοτήτων διαμόρφωσης αυτών των σχέσεων. Με άλλα λόγια οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης, μπορούν και πρέπει σήμερα αντί να καταριούνται την παγκοσμιοποίηση να την αντιλαμβάνονται σαν έναν εχθρικό και επικίνδυνο σύγχρονο κοσμοπολιτισμό και να αντικαταστήσουν τον δικό τους ξεπερασμένο διεθνισμό με την έννοια της οικουμενικότητας.

Ας έρθουμε τώρα στους ανθρώπους που μετεωρίζονται στο χάος μεταξύ της πολιτικής οργάνωσης, που είναι η ΚΟΕ, και της εκδοτικής επιχείρησης, που είναι ο "Δρόμος". Υπάρχει μήπως καμιά πιθανότητα να βρεθεί μια θεωρητική και πολιτική άκρη, κάτω από τις φτερούγες ενός μαιτρ του πολιτικού καιροσκοπισμού σαν τον Ρινάλντι, και με την προσφυγή στην πλειάδα των "αυθεντιών" της τροτσκιστικής πολιτικής θεωρίας που παρελαύνουν από τις σελίδες του "Δρόμου"; Βεβαίως όχι, δεν υπάρχει καμιά τέτοια πιθανότητα γιατί το σύστημα αυτό επιζεί χάρη στην λογοκρισία. Δεν παύει ωστόσο η μετάβαση των ανθρώπων της πρώην ΚΟΕ, από την χθεσινή παρουσία τους στην προηγούμενη κατασκευή του Ρινάλντι, την ΚΟΕ, στην αυριανή παρουσία τους στο νέο "εγχείρημα" του "Δρόμου", να είναι μια προσπάθεια να λύσουν το πρόβλημα της αριστερής πολιτικής οργάνωσης στις συνθήκες της εποχής μας.

Αυτό το πρόβλημα λύνεται εύκολα, στην ουσία δεν υπάρχει σαν πρόβλημα, γιατί οι συνθήκες της κάθε εποχής επιβάλλονται, και της σημερινής εποχής έχουν ήδη επιβληθεί, χωρίς να περιμένουν την αναγνώριση τους ούτε καν από αυτούς που έχουν ήδη προσαρμοστεί σε αυτές. Η δυσκολία παρουσιάζεται στο βαθμό που οι μετεωριζόμενοι προσαρμόστηκαν ήδη στις συνθήκες και ενεργούν ως "Δρόμος", παραβλέποντας το υπόλοιπο κομμάτι του πραγματικού προβλήματος που είναι με ποιους όρους θα κατασταλάξουν στην μορφή που τους έχουν ήδη επιβάλει οι σημερινές υλικές συνθήκες:

1. Με τους όρους του τέλους της ιστορίας όπως απαιτεί η διατήρηση του εξουσιαστικού συστήματος;

2. Με τους όρους του τέλους της εξουσίας όπως απαιτεί η κατάργηση του εξουσιαστικού συστήματος;

Αν νομίζει κανείς πως το δίλημμα είναι εύκολο να απαντηθεί κάνει λάθος. Αντίθετα, για τους παρακάτω λόγους, η απάντηση είναι πολύ δύσκολη:

α) Διότι το ίδιο το δίλημμα δεν είναι κατανοητό. Δεν είναι κατανοητό, ούτε τί σημαίνει "τέλος της ιστορίας", ούτε τί σημαίνει το "τέλος της εξουσίας", ούτε ποια είναι η σχέση μεταξύ τους, ούτε ποια είναι η διαφορά μεταξύ τους. Κι αυτό παρότι είναι φανερό πως οι δύο προτάσεις εκφράζουν δύο αντίθετες προοπτικές προς την ιστορικά επόμενη κοινωνία: Η πρώτη την μονιμοποίηση μιας "τάξης" σοφών διανοούμενων που θα διαχειρίζεται τα κοινωνικά πράγματα μέσω μιας "τάξης", άβουλων και αμέτοχων στην πολιτική διαχείριση, εργαζομένων. Η δεύτερη την κατάργηση της εξουσιαστικής διάκρισης στους ρόλους διαχείρισης της κοινωνίας.

β) Διότι το "όραμα" της Αριστεράς, ο κομμουνισμός, νοείται ακόμα και σήμερα σαν μια μελλοντική κοινωνία χωρίς τάξεις και όχι σαν μια μελλοντική κοινωνία χωρίς εξουσιαστικές σχέσεις, πράγμα που δίνει την άνεση στους προσβεβλημένους από την ασθένεια του οπορτουνισμού να φαντάζονται την σημερινή κοινωνία σαν αιωνίως και τελεσιδίκως "ταξική" (αφού βαφτίζουν "ταξική" κάθε εκδήλωση των κοινωνικών αντιθέσεων) και την κομμουνιστική κοινωνία σαν ένα μεταφυσικό όραμα που μετατίθεται στο τέλος του κόσμου.

γ) Διότι η έννοια της "εξουσίας" είναι στην συνείδηση των ανθρώπων διαχωρισμένη από την έννοια της "ηγεσίας", ενώ στις σημερινές ανώμαλες συνθήκες του οπορτουνισμού οι δύο έννοιες έχουν καταντήσει να ταυτίζονται, δικαιολογώντας έτσι μια "ιεραρχία" (της συμφοράς) και αναπαράγοντας μέσα στις δήθεν επαναστατικές οργανώσεις την σχέση αφέντη και δούλου.

δ) Διότι παράλληλα με τον προηγούμενο διαχωρισμό, η λειτουργία της "εξουσίας" είναι στην συνείδηση των ανθρώπων ταυτισμένη με την λειτουργία της "διακυβέρνησης" ενώ είναι δύο εντελώς διαφορετικές λειτουργίες (η πρώτη πνευματική και η δεύτερη υλική) που ασφαλώς σχετίζονται μεταξύ τους αλλά σε μια σχέση αντίθεσης, με την διακυβέρνηση να ενισχύεται και να επιστημονικοποιείται και την εξουσία να εξαϋλώνεται και να φετιχοποιείται.

ε) Διότι, πράγμα που είναι το κυριότερο, η εξουσιαστική σχέση έχει παγιωθεί όχι απλά στην λογική συνείδηση αλλά, και κυρίως, στο ψυχολογικό υπόβαθρο των ανθρώπων (προσβάλλοντας την ναρκισσιστική και φετιχιστική λειτουργία του υποσυνείδητου) και επιβιώνει στο σκοτεινό βάθος των πραγματικών τους σχέσεων ακόμα και σήμερα, που δεν έχει πλέον καμιά απολύτως αγκύρωση στις πραγματικές σχέσεις.

* * *

Τελικά το πρόβλημα των μετεωριζόμενων της πρώην ΚΟΕ είναι ψεύτικο. Η μεν προσαρμογή της μορφής της "οργάνωσής" τους στις πραγματικές, στις υλικές, σημερινές συνθήκες είναι ήδη τετελεσμένη, η δε προσαρμογή του περιεχομένου της οργάνωσης στους οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς όρους που υπαγορεύουν αυτές οι συνθήκες είναι παντελώς αδύνατο να συντελεστεί.

Η ΚΟΕ, έτσι κι αλλιώς, δεν έχει ήδη καμιά σχέση με την δομή και την προοπτική της λενινιστικής οργάνωσης. Ο "δημοκρατικός συγκεντρωτισμός" έχει ήδη καταργηθεί ή ακριβέστερα έχει ήδη αντικατασταθεί από τον "δημοκρατικό εκβιασμό" αυτών που χειρίζονται τα μέσα έκφρασης. Όποιος γράφει τα κείμενα που εκφράζουν την "γραμμή" της οργάνωσης καθορίζει και την γραμμή της οργάνωσης. Αλλιώς οι φασιστικές ανοησίες "νέα μεταπολίτευση του λαού", "μεταμνημονιακό ξέφωτο", "διέξοδος της χώρας" δεν θα είχαν καν εμφανιστεί. Οι συνεδριάσεις έχουν ήδη μετατραπεί σε "συνελεύσεις", το πολιτικό γραφείο έχει ήδη μετατραπεί σε "συντονιστική επιτροπή", ο γραμματέας του πολιτικού γραφείου έχει ήδη μετονομαστεί σε "συντονιστή" της "συντονιστικής επιτροπής" και τελικά το επόμενο "συνέδριο" έχει ήδη μετονομαστεί σε (ακέφαλο) "σώμα".

Τίθεται επομένως το ερώτημα: είναι δυνατόν, αυτή η ομάδα ανθρώπων της Αριστεράς, που είναι "ζηλευτά" (αλλά και δυσάρεστα) επαναστατική από την άποψη της τετελεσμένης προσαρμογής της μορφής της, να αποκτήσει και το επαναστατικό περιεχόμενο που αντιστοιχεί σ αυτές τις υλικές συνθήκες;

Η απάντηση σ αυτό το ερώτημα είναι όσο δύσκολη είναι και η απάντηση στο δίλημμα που τέθηκε πιο πάνω. Αν θεωρήσουμε σαν δεδομένη την επιβίωση του εξουσιαστικού συστήματος σε καμία περίπτωση μια πολιτική ομάδα δεν μπορεί να ξεφύγει από τον υλικό και ηθικό εκβιασμό που ασκεί (όχι ο Ρινάλντι για να μην τον θεοποιούμε κιόλας) η υπάρχουσα εξουσιαστική κατάσταση ώστε να την υπερβεί. Αλλά από την άλλη μεριά η ίδια η ιστορία της ΚΟΕ από την γέννησή της μέχρι την διάλυσή της απέδειξε πως είναι αδύνατον μια εξουσιαστική πολιτική οργάνωση να επιβιώσει.

Η απάντηση επομένως είναι: αν περιμένει κανείς να διορθωθεί η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην ομάδα των ανθρώπων που μετεωρίζονται στο χάος μεταξύ μιας ΚΟΕ που ήδη διαλύθηκε και ενός "Δρόμου" που έχει εκ γενετής την σφραγίδα του "φιάσκου", κάνει λάθος. Αλλά επίσης αν περιμένει κανείς πως το πρότυπο μιας σύγχρονης επαναστατικής πολιτικής οργάνωσης (δεν μιλάω εδώ δηλαδή για τις πολυποίκιλες οργανώσεις, τα λεγόμενα κοινωνικά κινήματα παρότι και αυτά επίσης μας ενδιαφέρουν), λιγότερο ή περισσότερο άρτιο, μικρότερο ή μεγαλύτερο, λιγότερο ή περισσότερο δραστικό, θα αναδυθεί μέσα από κάποιον άλλο χώρο και όχι μέσα από αυτόν που έχει πίσω του την ιστορία της Πολιτιστικής Επανάστασης και του μαρξισμού λενινισμού, επίσης κάνει λάθος.

Ωστόσο η πολιτική είναι πόλεμος με άλλα μέσα και για την πολιτική διαδικασία μέσα από την οποία θα διαμορφωθεί μια νέα πολιτική οργάνωση της Αριστεράς -- η Αριστερά της κοινωνικής βάσης που προς το παρόν υπάρχει μόνο ως φάντασμα -- ισχύουν αυτά που έγραφε ο Μάο Τσε τουνγκ στην μπροσούρα του "ο παρατεταμένος πόλεμος", για την διαδικασία του πολέμου ανάμεσα σε μια μικρή επαναστατική δύναμη και σε μια μεγάλη αντεπαναστατική δύναμη.

Η συγκρότηση της επαναστατικής οργάνωσης και η νίκη της επαναστατικής πολιτικής είναι σίγουρη. Η διαδικασία όμως της αντιπαράθεσης θα είναι αναγκαστικά μακρόχρονη. Ας μην ξεχνάμε ωστόσο πως η διαδικασία αυτή δεν αρχίζει σήμερα αλλά έχει αρχίσει από την επομένη της διάλυσης του ΚΚΕ(μλ). Βρισκόμαστε δηλαδή σήμερα σε μια φάση αυτής της διαδικασίας που μπορεί να είναι, και ως φάση, μακρόχρονη όπως και η όλη διαδικασία, δεν παύει όμως να είναι η τελική!

* * *

Μπορεί ασφαλώς κανείς να βγάλει μερικά συμπεράσματα από την παρακολούθηση της μετάβασης από την ΚΟΕ στον "Δρόμο". Το ερώτημα είναι αν υπάρχει κάποια πρακτική που μπορεί να προκύψει από την επεξεργασία αυτών των συμπερασμάτων, σαν καθήκον για κάποιους αριστερούς που ενδιαφέρονται. Αν την πρακτική την εννοούμε σαν συλλογική λειτουργία απάντηση σε αυτό το ερώτημα ασφαλώς είναι όχι. Αν όμως την πρακτική την εννοούμε σαν ατομική στάση και δράση το ερώτημα μέσα στον χώρο όπου λειτουργεί το κάθε άτομο (και οι ομάδα της πρώην ΚΟΕ είναι ένας χώρος) τότε το ερώτημα περνάει σε άλλο επίπεδο λογικής.

Ήταν φανερό από την αρχή της θριαμβευτικής εμφάνισης του Ρινάλντι, πως μετά από το προσωπικό του φιάσκο στον ΣΥΡΙΖΑ, με την θρασύτατη δικαιολογία πως ο ΣΥΡΙΖΑ μεταλλάχθηκε, ο μαιτρ του οπορτουνισμού, έβαλε πλώρη για το επόμενο "εγχείρημα" (με το όνομα "νέος κύκλος" του "δρόμου") και για το επόμενο φιάσκο. Κάποιοι τον συνόδευσαν σε αυτό το "νέο εγχείρημα", κάποιοι τον ακολούθησαν, κάποιοι προφανώς δεν κατάλαβαν πώς κοιμήθηκαν ΚΟΕ και ξύπνησαν "Δρόμος" και ίσως μερικοί αντιστάθηκαν αλλά κρατώντας την αρχή "τα εν οίκω μη εν δήμω". Το "νέο εγχείρημα" του Ρινάλντι είναι μια νέα αθλιότητα, προσφέρει όμως για πολλοστή φορά το πολύτιμο δίδαγμα πως η πολιτική δράση είναι υπόθεση ατομική και όχι "συλλογική". Το πώς  ατομική δράση εξελίσσεται σε συλλογική, δεν είναι μόνο πολιτικό ζήτημα αλλά κυρίως ζήτημα πολιτικής ιστορίας.

Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι της ΚΟΕ βρίσκονται σήμερα προ μιας τετελεσμένης κατάστασης. Βρέθηκαν στην αρχή, χωρίς να το καταλάβουν από την ΚΟΕ στο "Δρόμο" και όταν μερικοί κατάλαβαν πως την πάτησαν, προσπάθησαν να επιβάλλουν μια συζήτηση για την τύχη της ΚΟΕ. Για να βρεθούν μπροστά στο δεύτερο τετελεσμένο του Ρινάλντι που ήταν... η "προσφορά" της συζήτησης που ζήτησαν. Και ιδού η συζήτηση της ΚΟΕ διεξάγεται με "αφιερώματα" του "Δρόμου"! Στο εισηγητικό κείμενο προβάλλονται οι ποιητικές ιδέες του Ελύτη (!), την σχέση των ανθρώπων της ΚΟΕ με την "συλλογικότητα", την συζητάνε φιλόσοφοι και διανοούμενοι, την σχέση των ανθρώπων της ΚΟΕ με τον μαρξισμό την "συζητάνε" με άρθρα και συνεντεύξεις (!) διάφοροι λόγιοι όπως ο Μπαντιού, ο Πρέβε, η κυρία Μάρτα Χάρνεκερ και άλλοι που στην πλειοψηφία τους αν όχι όλοι ανήκουν στην κατηγορία των σκληρών νεομαρξιστών ή των ήπιων αντιμαρξιστών, πίνοντας νερό στο όνομα του Μαρξ βεβαίως, βεβαίως.

Το ζήτημα όμως εδώ δεν είναι, η σχέση των διανοούμενων με την θεωρία του Μαρξ, ούτε η σχέση του Ρινάλντι με την θεωρία του Μαρξ -- αν και βεβαίως είναι εξαιρετικά ύποπτο το γεγονός πως ο μαιτρ προσπαθεί να απαξιώσει με τον πιο ανέντιμο τρόπο, όχι μόνο την θεωρία του Μαρξ αλλά την επαναστατική θεωρία γενικά -- ούτε καν τέλος η σχέση του κάθε μέλους της οργάνωσης με την θεωρία του Μαρξ.

Το ζήτημα είναι πως η συζήτηση που γίνεται δεν έχει καμιά σχέση με την αναγκαία συζήτηση για το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα ανασυγκροτηθεί η ομάδα των μετεωριζόμενων της πρώην ΚΟΕ. Το ιδεολογικό τετελεσμένο που προσπαθεί να τώρα να επιβάλλει ο Ρινάλντι δεν είναι μόνο η διατήρηση της "πολλαπλής ένταξης" των ανθρώπων της πρώην ΚΟΕ που δικαιολογούσε την αδιανόητη ένταξη των υποτιθέμενων "μαρξιστών - λενινιστών" της ΚΟΕ στην λυκοσυμμαχία των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η πολλαπλή "θεωρητική προσέγγιση των πολιτικών προβλημάτων που θα δώσει την δυνατότητα στον Ρινάλντι να "εκδίδει" το προσωπικό του "Δρόμου" στους πολλαπλούς σπόνσορες που θα ελπίζει πως θα παρουσιαστούν.

Όπως και να έχει το πράγμα, η "συζήτηση" έστω και ως "τετελεσμένο", παραπαίει. Καμιά φωνή πέρα από τις "εγκεκριμένες" δεν ακούστηκε, η "συνδιάσκεψη" αναβλήθηκε για τον Μάρτιο, προφανώς για να υπάρξουν κάποιες "διαπραγματεύσεις" και "συναλλαγές" και να προλάβει ο μαιτρ να δημιουργήσει και άλλα τετελεσμένα, αλλά όλα δείχνουν πως τα περιθώρια του Ρινάλντι στενεύουν. Αυτό δεν σημαίνει πως υπάρχει μια συγκροτημένη αντίρρηση στις γελοίες πιρουέτες του "μαιτρ". Σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα την ιδεολογική επένδυση προσωπικών ανταγωνισμών.

Και έτσι όμως ανοίγει η δυνατότητα ο κάθε άνθρωπος που κινείται μέσα στο πλαίσιο της μετάβασης από την ΚΟΕ στον "Δρόμο" να βάλει τους δικούς του όρους και κυρίως να εκφράσει την δική του άποψη χωρίς να περιμένει την συμφωνία με τους υπόλοιπους συντρόφους του. Όποιος έχει την αίσθηση του καθήκοντος οφείλει να απαιτήσει:

α) Να ανοίξει πραγματικά η συζήτηση προς τα έξω και να ακουστούν οι γνώμες, όποιες κι αν είναι, των ίδιων των ανθρώπων που συμμετέχουν στην ομάδα χωρίς να είναι απαραίτητη η συμμετοχή τρίτων.

β) Να τεθούν τα εντελώς πραχτικά ζητήματα που θα έπρεπε να απασχολούν τους ανθρώπους της πρώην ΚΟΕ, τι ακριβώς (θα) είναι και τί (θα) επιδιώκει η οργάνωση που θα προκύψει ως συνέχεια της ΚΟΕ.

γ) Να διευκρινιστεί η κοινή θεωρητική αντίληψη με την οποία η οργάνωση που θα προκύψει θα αντιμετωπίζει την πολιτική πραγματικότητα της εποχής μας.

Για τα παραπάνω ζητήματα και όχι μόνο γι αυτά, υπάρχουν απόψεις που άλλες έχουν διατυπωθεί και άλλες έχουν διαφανεί. Σε ό,τι με αφορά έχω εκφράσει την γνώμη μου και γι αυτά και για άλλα που δεν είναι του παρόντος. Ο Ρινάλντι είναι φανατικός αναγνώστης των γραφτών μου, ξέρει τις απόψεις μου και ως μέγας λογοκλόπος, κατά καιρούς τις παρουσιάζει αισχρά διαστρεβλωμένες σαν δικές του. Η πρώτη (μουλωχτή) αναβολή της συνδιάσκεψης (και θα δούμε αν θα είναι η μόνη) δεν θα του βγει σε καλό, γιατί μου δίνει την ευκαιρία να μπω και στην ουσία των ζητημάτων που έχουν τεθεί σωρηδόν και ως έτυχε. Μακάρι να βρεθεί και κανένας άλλος διατεθειμένος να μπει στην συζήτηση. Αν δεν βρεθεί τώρα θα βρεθεί αργότερα.