Κοινωνία | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 2207
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ
σχόλιο
του Αντώνη Γκίβαλου
Κυρ, 25 Σεπτ 2011

Τελικά, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το διαδίκτυο δεν αποτελεί πηγή γνώσης και πολύ περισσότερο μόρφωσης. Είναι πηγή τεχνικών, αποσπασματικών, εγκυκλοπαιδικών πληροφοριών, αλλά γνώσης σίγουρα όχι. Για να μορφωθούμε, να αποχτήσουμε γνώση και τελικά γνώμη, πρέπει να ανατρέξουμε στην παιδεία, στα βιβλία και στην επίπονη και παλιά διαδικασία της ανάγνωσης και της μελέτης, η οποία αντανακλά την επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία της απόκτησης γνώσης σε όλη τη διάρκεια του ανθρώπινου πολιτισμού. Το διαδίκτυο εκφράζει το σύγχρονο στάδιο του πολιτισμού, την ταχύτητα, την εύκολη και γρήγορη πληροφορία και την παγκόσμια διάδοσή της.

Κάνω αυτές τις σκέψεις με αφορμή κάποιες παρατηρήσεις μου που έχουν να κάνουν με τη σημερινή κατάσταση που οφείλεται στην κρίση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, αλλά και τη γνώμη του απλού κόσμου για όλα αυτά.

Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα σύμπτωμα της νεοελληνικής κοινωνίας. Στην ελληνική κοινωνία παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μία στροφή στον ελληνοκεντρισμό και στην αρχαιολατρία. Σύμπτωμα απόλυτα λογικό που εξηγείται από την βαθιά κρίση αξιών και τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα. Τέτοια φαινόμενα έχουν επαναληφθεί στο σύγχρονο παρελθόν, ακριβώς σε συνθήκες παρακμής, γιατί τότε ο κόσμος ψάχνει ένα αποκούμπι, από κάπου να πιαστεί και να αμυνθεί απέναντι στον ξεπεσμό και τη χλεύη των υπολοίπων.

Σε αυτό το ρεύμα, κυρίαρχο ρόλο παίζει το διαδίκτυο, με τη μαζική διάδοση ανάλογων ψευτοθεωριών και ψευτοϊδεών. Με μία γρήγορη έρευνα, θα βρεθούν δεκάδες ανάλογες ιστοσελίδες. Από τους αρχαίους συγγραφείς και τη σοφία τους, μέχρι σύγχρονους δωδεκαθεϊστές και πλήθος θεωριών μεταφυσικής, συνωμοσιών, σκοτεινών δυνάμεων, υπερκόσμιων δυνάμεων που όλες θέλουν την καταστροφή της Ελλάδας και των Ελλήνων από φθόνο γιατί βέβαια είμαστε ανώτεροι από τους άλλους. Εμείς ανακαλύψαμε τη γραφή, εμείς ανακαλύψαμε την Αμερική, τα πάντα είναι κληρονομιά του ελληνικού πολιτισμού και οι πάντες απόγονοι των Ελλήνων.

Και λόγω της δύναμής του, το διαδίκτυο προσφέρει μαζικά όλο αυτό το συνονθύλευμα πληροφοριών και παραμυθιών σε όλους, με το πάτημα ενός κουμπιού. Για αυτό, όλοι, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, έχουμε αποχτήσει «άποψη» επί του θέματος. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να ελέγξει αυτά που κυκλοφορούν, την ορθότητα και την επιστημονικότητά τους, τους συντάκτες τους, τις πηγές τους, τη βιβλιογραφία τους. Είναι η εύκολη και χειραγωγημένη πληροφορία που δίνεται στις μάζες που δεν έχουν μάθει να διαβάζουν αλλά μόνο να καταναλώνουν μασημένη πληροφορία.

Αν προσπαθήσεις να κάνεις συζήτηση με κάποιον από αυτούς, γρήγορα-γρήγορα θα σου αραδιάσει ως απόδειξη τέσσερις-πέντε ιστοσελίδες, προτρέποντάς σε να τις διαβάσεις για να δεις τι πραγματικά γίνεται, τι πραγματικά κρύβεται από πίσω, τι κρύβεται από κάτω, τι έχουμε κάνει εμείς οι έλληνες και τι δεν έχουν κάνει οι άλλοι, οι «απολίτιστοι».

Η διαδικασία της ανθρώπινης γνώσης είναι μία μακρά και επίπονη διαδικασία και απέχει πάρα πολύ από τη διαδικασία κατανάλωσης πληροφορίας που προσφέρει το διαδίκτυο. Χιλιάδες άνθρωποι μελέτησαν και μελέτησαν και αφιέρωσαν τη ζωή τους για να μπορέσουν τελικά να αποθέσουν ένα χαλίκι σε αυτό το τεράστιο βουνό που λέγεται ανθρώπινη γνώση.

Το διαδίκτυο έχει κάνει τον σύγχρονο άνθρωπο να έχει άποψη ή «άποψη» για τα πάντα. Παράλληλα όμως -και αυτό είναι μία αντίφαση του σύγχρονου κόσμου- το μορφωτικό επίπεδο των λαών επιδεινώνεται,  οι υπηρεσίες παιδείας είναι από τα πρώτα θύματα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και αποδομούνται σε όλες τις χώρες. Στον δυτικό κυρίως κόσμο η παιδεία τείνει να υποκατασταθεί από τη χρήση του διαδικτύου. Αυτό είναι κάτι που φυσικά βολεύει τις εξουσίες, γιατί υποκαθιστούνε την παιδεία, που είναι μία κοινωνική παροχή, ένα «ακριβό» κοινωνικό αγαθό, αφού απαιτεί υποδομές, σχολεία, δασκάλους, εργαστήρια, βιβλιοθήκες και άλλα έξοδα, με ένα κακέκτυπο γνώσης που χρειάζεται μόνο έναν υπολογιστή και μία τηλεφωνική σύνδεση.

Και για να δώσουμε και μία γρήγορη απάντηση στο παραπάνω παράδειγμα-σύμπτωμα που επικρατεί στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, αυτό της αρχαιολατρίας και του ελληνοκεντρισμού, να θυμηθούμε μόνο τα λόγια του μεγάλου δάσκαλου του 20ου αιώνα, του Δημήτρη Γληνού που δοθήκαν σε μορφή έρευνας μίας εφημερίδας το μακρινό 1926, αλλά και τόσο κοντινό αφού τίποτε δεν έχει αλλάξει:

«...περιφρόνησαν την αληθινή και ζωντανή Ελλάδα θεωρώντας όλα τα στοιχεία της ζωής του λαού της για προϊόντα δουλείας. Ξιπάζονται σαν αρχοντοχωριάτες και χάσκουν θαμπωμένοι μπροστά στην κλασσική αρχαιότητα. Ανίκανοι όμως να μπουν και στο βάθος του αρχαίου πολιτισμού, νομίζουν πως θα την ξαναζωντανέψουν, αν μιμηθούν κάποιες εξωτερικές μορφές...Τυφλοί και μπροστά στους αρχαίους, τυφλοί και μπροστά στους Ευρωπαίους, με μια κούφια οίηση, με μία κενόλογη αυταρέσκεια έγιναν χωρίς να το καταλάβουν αρλεκίνοι των αρχαίων και αρλεκίνοι των Ευρωπαίων.»

Δημ. Γληνός, Εκλεκτές σελίδες, Τόμος Β΄ , Η ελληνική αρρώστεια.

 

Αθήνα 25 Σεπτεμβρίου 2011