Πολιτική | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1316
Ποιος κερδίζει απ' τις σφαγές;
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Δευτ, 4 Σεπτ 2006

Μόλις έπαψε να πλήττεται η Παλαιστινιακή κοινωνία από ρουκέτες και βόμβες, έσπευσαν οι πολιτικοί αναλυτές να κατανείμουν τα κέρδη και τις ζημιές ανάμεσα στους "αντιμαχόμενους". Η γενική εκτίμηση, των αναλυτών, είναι ότι το Ισραήλ έχασε και στο "στρατιωτικό" μέρος της σύγκρουσής, αφού δεν πέτυχε τον αντικειμενικό του σκοπό, την εξάλειψη της Χεζμπολάχ, και έχασε πολύ περισσότερο πολιτικά, αφού η μεγάλη πλειοψηφία των "δημοσκοπούμενων" τάσσεται εναντίον της επιχείρησης. Τέλος έχασε από άποψη "κύρους" αφού ο στρατιωτικός (διάβαζε τρομοκρατικός) μηχανισμός του Ισραήλ έχασε το τεκμήριο του ακατανίκητου. Αντίθετα, κατά τους αναλυτές πάντα, η Χεζμπολάχ κέρδισε, αφού στην πλευρά της σκοτώθηκαν άμαχοι και όχι μαχητές, αφού κατάφερε να ρίξει χιλιάδες ρουκέτες στα κεφάλια των άμαχων του εχθρού αλλά, και κυρίως, αφού κατέστη υπολογίσιμη πολιτική δύναμη και τώρα θα πάρει σοβαρό μέρος στην διαχείριση της εξουσίας, καθώς και στην διαχείριση των κεφαλαίων της "ανθρωπιστικής βοήθειας" και θα εμφανιστεί σαν αυτή που θα "ανακουφίσει" τους πονεμένους της "πλευράς της" και θα τους "αποζημιώσει" για τα παιδάκια που χάθηκαν στην "μάχη".

Αν πρέπει σώνει και καλά να μπω στην λογική αυτών των εκτιμήσεων δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω. Δεν το βλέπω όμως καθόλου -- μα καθόλου -- λογικό να μπω στην λογική της χάραξης μιας γραμμής μετώπου που χωρίζει τους αντιπάλους μ' αυτό τον τρόπο και ορίζει την αντιπαλότητα ανάμεσα σε κάποια "δύο κράτη", που θεωρούνται ταυτισμένα με κάποιους αντίστοιχους "δύο λαούς". Αυτός ο διαχωρισμός αναπαράγει τα (καλώς ή κακώς καθιερωμένα) θεωρητικά και πολιτικά στερεότυπα των αρχών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Υπάρχει όμως σοβαρότατη αμφισβήτηση, από όλες τις πλευρές, αν αυτά τα στερεότυπα έχουν ακόμη ισχύ και σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν θα μπορούσαν ακόμα να έχουν ισχύ, η κυρίαρχη αντίληψη όπως αυτή επιβάλλεται από τους "διαχειριστές" των ΗΠΑ τα έχει πλήρως και έμπρακτα αχρηστεύσει. Όσο κι αν όλοι καλύπτονται από τον εύκολο, ευκαιριακό και κερδοφόρο -- για άλλους επίδοξους "διαχειριστές" της εξουσίας -- λιθοβολισμό των σημερινών "διαχειριστών", είναι βέβαιο ότι ούτε όσοι βάλλουν τον λίθον θα σέβονταν (ή θα σεβαστούν) περισσότερο από τους σημερινούς "χασάπηδες" τα παλαιά στερεότυπα, τις έννοιες που τα συγκροτούν και τους θεσμούς που τα υλοποιούν.

Από την άλλη μεριά μπορεί να είναι μακριά από μας η Παλαιστίνη, αλλά δεν είναι καθόλου δύσκολο να διακρίνουμε ότι τέτοια γραμμή μετώπου, και κατά συνέπεια πολιτικού και κοινωνικού διαχωρισμού δεν υπάρχει. Οι πραγματικές πολιτικές λειτουργίες της σημερινής κοινωνίας δεν εξυπηρετούνται αλλά και ούτε μπορούν να εξυπηρετηθούν από κανενός είδους κράτος. Κανείς από όσους υποστηρίζουν την αναγκαιότητα του κράτους δεν κάνει τον κόπο να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να υπηρετήσει ένας κρατικός μηχανισμός την κοινωνική λειτουργία. Από την άλλη μεριά καμιά από τις υποτιθέμενες κοινωνικές βάσεις οποιουδήποτε κράτους δεν έχει αντίθετα, ή έστω διιστάμενα, συμφέροντα από την κοινωνική βάση οποιουδήποτε άλλου κράτους και μάλιστα γειτονικού. Υπάρχει επομένως, από θεωρητική και πρακτική άποψη μια σαφέστατη διαχωριστική γραμμή, που αφήνει από την μια μεριά το σύνολο των κοινωνιών του πλανήτη (συμπεριλαμβάνοντας βεβαίως στο συγκεκριμένο παράδειγμα, της παλαιστινιακής κοινωνίας, τους Ισραηλίτες), και από την άλλη μεριά το σύνολο των μηχανισμών διαχείρισης της εξουσίας. Το ζήτημα είναι αν μπορούμε να θεωρήσουμε αυτή την "οριζόντια" γραμμή, ως γραμμή μετώπου των σημερινών πολέμων ή τις "κατακόρυφες" γραμμές των τειχών (τσιμεντένιων ή αφηρημένων) που υψώνουν οι υλικοί ή πνευματικοί εργολάβοι της εξουσίας.

Κατά την γνώμη μου όχι μόνο μπορούμε να θεωρήσουμε την πρώτη, από τις παραπάνω ως πραγματική γραμμή του πολεμικού μετώπου, αλλά δεν υπάρχει καν άλλη γραμμή. Ακόμα και αν δεχτούμε την ιδέα του "πολέμου των πολιτισμών" όπως προτάθηκε από τον Χάντιγκτον σαν λογική του σημερινών συγκρούσεων, θα πρέπει να προσέξουμε ότι αυτός δεν κάνει τον κόπο να εξηγήσει γιατί ο πόλεμος θα διαιωνιστεί, αλλά θεωρώντας την διαιώνισή του σαν δεδομένη, εξηγεί ποια μπορεί να είναι η λογική του πολέμου. Αν έχουμε μπει όμως σαν ανθρωπότητα σε μια εποχή που οι πολιτιστικές παραδόσεις αποτελούν την βάση των σχέσεων ανάμεσα στις μέχρι σήμερα ξεχωριστές και διαφορετικές κοινωνίες, ποιος είναι αυτός που ισχυρίζεται ότι οι σχέσεις αυτές θα είναι αναγκαστικά πολεμικές; Μόνο όποιος βλέπει τον εαυτό του σε μια σχέση κυριαρχίας πάνω στην κοινωνία "του", μόνο όποιος είναι στον ξύπνιο του ή στον ύπνο του εξουσιαστής! Αν όμως δεχτούμε ότι από την μια μεριά του πόλεμου είναι αυτοί που ρίχνουν ρουκέτες ή βόμβες, την μια μέρα, και "ανθρωπιστική" (διάβαζε φιλοζωική) βοήθεια την άλλη, ενώ από την άλλη πλευρά του πολέμου είναι αυτοί που υφίστανται τον βιολογικό ή τον πνευματικό αφανισμό τους, τότε είναι φανερό ότι όσες μάχες (δηλαδή σφαγές) και αν έχει αυτός ο πόλεμος στο τέλος θα τον κερδίσουν αυτοί που σήμερα σφάζονται, και θα πανηγυρίσουν την νίκη τους αγκαλιασμένοι. Έτσι έγινε σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας έτσι θα γίνει και σήμερα.