Στα μαθηματικά, ενώ η διαίρεση του μηδενός είναι αδιάφορη, η διαίρεση με το μηδέν είναι καταστροφική. Οι προσυνεδριακές διαδικασίες του Πασόκ, είναι προς το παρόν μια ανώδυνη διαίρεση του μηδενός, με το πλήθος των ψηφισάντων. Αν όμως γίνει δυνατό να κατανεμηθεί η τεράστια δύναμη της κοινωνικής συμμετοχής στις μηδενικές προοπτικές της αστικής εξουσίας το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό.

Αντίθετα απ' ότι πιστεύεται, η δημοκρατία, δεν είναι κατανομή δικαιωμάτων αλλά κατανομή ευθυνών. Η κοινωνία όμως ουδέποτε συμμετείχε πραγματικά σε κεντρικές εξουσιαστικές διαδικασίες, με εξαίρεση την απόπειρα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Το Πασόκ απ' την άλλη μεριά είναι παγκόσμιο υπόδειγμα μηχανισμού απομύζησης της κοινωνικής ισχύος προς όφελος της εξουσίας και σε βάρος της κοινωνίας.

Η Συμμετοχική Δημοκρατία (Σ.Δ.) του κ. Παπανδρέου είναι μια αβέβαιη απόπειρα αναδόμησης αυτού του μηχανισμού απομύζησης. Αυτή τη φορά όμως το ζητούμενο δεν είναι η συναίνεση της κοινωνικής βάσης στην απομύζηση της κοινωνικής δύναμης αλλά επιπλέον η συμμετοχή ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας στην κατασκευή του μηχανισμού. Δηλαδή η συμμετοχή της στην διαμόρφωση ενός δικτύου που θα απομυζά αυτούς που το διαμορφώνουν.

Προς το παρόν οι ψηφοφόροι καθόρισαν μερικά πρόσωπα που θα καθορίσουν ερήμην τους το ιδεολογικό και οργανωτικό πρόσωπο του Πασόκ. Διανεμήθηκε με άλλα λόγια το μηδέν της εξουσίας σε καμπόσες χιλιάδες κομμάτια! Αν όμως γίνει εφικτό να συγκροτηθεί ένα κόμμα, μέσα από τα οποίο οι τεράστιες κοινωνικές δυνάμεις που αναπτύσσονται σήμερα, θα μοιραστούν στις μηδενικές προοπτικές του συστήματος, τότε η κατάρρευση θα είναι μοιραία.

Στο Πασόκ, η αντίδραση στην πολιτική κρίση εκδηλώνεται με την αναζήτηση ενός νέου φενακισμού των κοινωνικών αναγκών και αναγκαιοτητών. Η όλη επιχείρηση αναμόρφωσης στο Πασόκ, σαν ένδειξη αναγνώρισης του προβλήματος είναι σοβαρή. Η ίδια επιχείρηση όμως σαν προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος είναι αστεία. Αλλά σαν ενδεχόμενη πραγματικότητα μια Συμμετοχική Δημοκρατία μέσα στις φανερές συνθήκες των μηδενικών δυνατοτήτων αλλαγής θα ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη.

Η Συμμετοχική Δημοκρατία είναι ένα άτεχνο σχέδιο διασποράς της εξουσίας μέσα στην κοινωνία. Η διαδικασία διασποράς με διάφορους τρόπους - κυρίως με τις λεγόμενες ιδιωτικοποιήσεις - έχει αρχίσει πριν ακόμα σχεδιαστεί. Τώρα αρχίζει και το σχέδιο. Έχει βέβαια ήδη αποδειχθεί ότι στην εποχή της αυτοκρατορίας τίποτα δεν μπορεί να σχεδιαστεί και τίποτα δεν μπορεί να επιβιώσει. Μπορούν όμως οι αυτοσχεδιασμοί να μας ταλαιπωρούν αρκετό καιρό.

Οι λαγοί που βγάζει ο κ. Παπανδρέου απ' το καπέλο του συναντούν πολλά εμπόδια. Αλλά η μόνο η σοβαρή και αποφασιστική εκτίμηση του νεοφασιστικού χαρακτήρα αυτών και άλλων κινήσεων μπορεί να αποτρέψει τους κινδύνους που περικλείουν. Και αφού η αριστερά περί άλλα τυρβάζει, ένα ακόμα φορτίο πέφτει στους ώμους της κοινωνίας.