Πλατεία | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1943
Πλατεία και Αριστερά
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Παρ, 24 Ιουν 2011

Το κείμενο που ακολουθεί απευθύνεται στους αριστερούς της κοινωνικής βάσης και μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συνέχεια του άρθρου με τίτλο η Αριστερά: από την κρίση στην αλλαγή που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2011 στις ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ.

Αυτά που λέγονται και αυτά που γράφονται αυτές τις μέρες για την πλατεία με υποχρέωσαν να γράψω το παρόν κείμενο προσπαθώντας να διευκρινίσω και να συμπληρώσω το περί πλατείας που δημοσιεύτηκε στις 15 Ιουνίου 2011 στις Σ.Κ. Μετά από αυτό θα χρειαστεί να επανέλθω με μιά κριτική στις απόψεις που ακούγονται από την μεριά της Αριστεράς των επιτελείων, πριν οι επιτελείς κατεδαφίσουν και τα τελευταία ίχνη αριστερής πολιτικής λογικής και πολιτικής φιλοσοφίας που έχουν απομείνει.

Στο πιο πάνω κείμενο έγραφα: «Αυτό (...) που πήρε το όνομα "κίνημα των αγανακτισμένων πολιτών", είναι ενδιαφέρον και αξιοπαρατήρητο, δεν είναι όμως κίνημα  αλλά το έδαφος των αυριανών κινημάτων». Είναι αλήθεια ότι η διατύπωση αυτή είναι κάπως βιαστική και μπορεί να παρεξηγηθεί. Πράγματι δεν θεωρώ το φαινόμενο της πλατείας "πολιτικό κίνημα" με την λογική ότι δεν έχει έναν ενιαίο πολιτικό στόχο, ίσως θα έπρεπε όμως να το ονομάσω "πολιτειακό κίνημα" με την λογική ότι υπάρχει ένας υποσυνείδητος ενιαίος πολιτειακός στόχος που είναι η αλλαγή του πλαισίου που καθορίζει την λειτουργία του πολιτικού συστήματος.

Και πάλι όμως είναι συζητήσιμο αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος "κίνημα" για μια πρωτοφανή κοινωνική διεργασία που οδηγεί στην κατάργηση της ίδιας της λογικής του θεσμού.

 

Πώς γεννήθηκε η πλατεία

Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, η πλατεία τείνει να δημιουργήσει ένα καινούριο πλαίσιο αντιπαράθεσης ανάμεσα στις υπάρχουσες πολιτικές τάσεις και όχι μιά καινούργια πολιτική τάση. Αυτός είναι ο λόγος που οι επιτελείς όλων των πολιτικών τάσεων καθώς και των ΜΜΕ, αντιμετώπισαν την πλατεία με περίσκεψη, διαβλέποντας ότι ίσως θα χρειαστεί να εγκαταλείψουν τον κοινοβουλευτικό φετιχισμό τους και να μεταφέρουν τον ιδιοτελή ανταγωνισμό τους στην πλατεία.

Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι όχι μόνο το κλασικό κοινοβούλιο αλλά και το εκσυγχρονισμένο κοινοβούλιο της Δικτατορικής Τηλεοπτικής Δημοκρατίας έχει χάσει την αξία του, όχι μόνο σαν πεδίο έκφρασης-αντιπροσώπευσης των πραγματικών κοινωνικών αντιθέσεων αλλά ακόμα και σαν διέξοδος εκδραμάτισης αυτών των αντιθέσεων. Η πολιτική σκηνή, και μάλιστα η ευρύτερη, έχει μεταβληθεί σε πεδίο ενός ιδιοτελούς προσωπικού ανταγωνισμού ανάμεσα στους επιτελείς των διαφόρων μικρών και μεγάλων πολιτικών δυνάμεων.

Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι οι εκδηλώσεις αυτού του προσωπικού ανταγωνισμού δεν αποτελούν τα "ανεπίτρεπτα" σκάνδαλα, που καταγγέλλει η φασιστική σκανδαλολογία αλλά την αναμενόμενη εκδήλωση πανικού μπροστά στην κατάρρευση του εξουσιαστικού συστήματος που όλοι έστω και υποσυνείδητα αντιλαμβάνονται.

Στην σημερινή ιστορική συγκυρία, που χαρακτηρίζεται από την τάση οικουμενικής γενίκευσης των πολιτικών απόψεων από την μια, και την τάση ατομικής ειδίκευσης της πολιτικής έκφρασης από την άλλη και υπαγορεύει τις εκδηλώσεις πανικού στο επίπεδο των εξουσιαστικών επιτελείων, γεννήθηκε και η πλατεία.

 

Η ιστορική σημασία της πλατείας

Αυτό που γίνεται σήμερα στην πλατεία έχει αρχίσει τον Δεκέμβρη του 2008. Στο άρθρο μου, στις 18 Δεκεμβρίου 2008,  με τίτλο κρίση και εξέγερση έγραφα ότι η αναταραχή που ξεσηκώθηκε τότε «σήμανε την αρχή της μετατόπισης της εξουσιαστικής λειτουργίας από τα τηλεοπτικά παράθυρα στους δρόμους και στις πλατείες».

Το φαινόμενο της πλατείας σημαίνει τώρα την ολοκλήρωση της αυτής της μετατόπισης: η εξουσιαστική πολιτική λειτουργία μεταφέρθηκε ουσιαστικά και οριστικά στην πλατεία. Βεβαίως η πλατεία ως πλαίσιο της πολιτικής λειτουργίας δεν ευνοεί την εξουσιαστικότητα. Δεν είναι όμως παράξενο ότι οι εκδηλώσεις της πλατείας διατηρούν τον εξουσιαστικό χαρακτήρα που μετέφεραν οι ναυαγοί (κυρίως αυτοί της υπαρκτής Αριστεράς) από το ναυάγιο του "κοινοβουλίου".

Οι επιτελείς όλων των πολιτικών δυνάμεων (κακοπροαίρετοι και καλοπροαίρετοι) είναι υποχρεωμένοι τώρα να ψαρεύουν στα νερά της πλατείας που τα θολώνει η απουσία θεωρίας, με δόλωμα κάποιο από τα ποικίλα και αλληλοσυγκρουόμενα "αυτονόητα" που καλύπτονται κάτω από το μεγάλο θεωρητικό "αυτονόητο" ότι τάχα η κρίση είναι το σύνολο των συμπτωμάτων της!

Αν θεωρήσουμε λοιπόν την πλατεία σαν κοινωνικό κίνημα, θα πρέπει να την θεωρήσουμε σαν κίνημα για την δημιουργία ενός νέου πλαισίου πολιτικής αντιπαράθεσης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιες δυνάμεις θα αντιπαρατεθούν στο πλαίσιο της πλατείας, ποιες δυνάμεις εκπροσωπούν την βασική κοινωνική αντίθεση. Το ερώτημα αυτό μένει αναπάντητο, εφόσον η βασική κοινωνική αντίθεση παραμένει αδιευκρίνιστη στο βαθμό που καμιά σοβαρή θεωρητική προσέγγιση, δεν έχει εκσυγχρονίσει την ταξική θεωρία.

 

Η παρουσία της υπαρκτής ως απουσία της Αριστεράς

Αν η Αριστερά δεν είχε μόνο το όνομα αλλά και την χάρη της Αριστεράς θα είχε φροντίσει να προωθήσει στην λειτουργία της πλατείας δύο αρχές: 1) Δεν υπάρχουν για την πλατεία τα "αυτονόητα" που εκφράζουν την εξουσία υπό την μορφή της αυθεντίας. 2) Διευκρινίζονται στην συζήτηση της πλατείας οι αντίθετες απόψεις σε κάθε ζήτημα που μπαίνει στην συζήτηση.

Αντίθετα από αυτά, οι επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς, και μάλιστα οι αριστερότεροι, είναι πραγματικοί "μπροστάρηδες" της σύγχυσης στο κίνημα της πλατείας.

Είναι αυτοί που προβάλουν τα αντιπολιτευτικά "αυτονόητα" του εξουσιαστικού συστήματος και αναθέτουν την λύση των πολιτικών προβλημάτων στις αντιπολιτευόμενες ντόπιες και ξένες ακαδημαϊκές αυθεντίες.

Είναι αυτοί που κυρίως συγκαλύπτουν τις πραγματικές αντιθέσεις της σημερινής κοινωνίας υιοθετώντας την φασιστική συνθηματολογία ενάντια στον "βάρβαρο καπιταλισμό" την "άδικη πλουτοκρατία" και την "σκανδαλώδη κλεπτοκρατία".

Χιλιάδες είναι τα παραδείγματα για το πώς οι επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς (και μάλιστα οι αριστερότεροι εξ αυτών) μηχανεύονται την "κατάλληλη" αντιπολίτευση, για τον εξωραϊσμό της εξαθλιωμένης συμπολίτευσης. Με την εμφάνιση της πλατείας, συνεχίζουν το έργο τους χωρισμένοι σε δύο στρατόπεδα:

Απ' την μια αυτοί που μέσα από την υποκριτική κολακεία (αυτό που έλεγε ο Μάο οβίδες από ζάχαρη) προσπαθούν να μετατρέψουν την πλατεία από μια κοινωνική εξέγερση ενάντια στο εξουσιαστικό πλαίσιο σε μια πολιτική αντιπολίτευση μέσα στο εξουσιαστικό πλαίσιο.

Από την άλλη μεριά οι επιτελείς του ΚΚΕ και της Αναρχίας με την προσεκτική κριτική τους προσπαθούν να καθιερωθούν σαν "ορθόδοξη" και "καθαρή" αντιπολίτευση και στο πλαίσιο που δημιουργεί η πλατεία.

Με άλλα λόγια, η τελευταία ελπίδα των χειριστών του συστήματος είναι ότι θα καταφέρουν να μεταφέρουν όχι απλώς το παιχνίδι της εξουσίας αλλά το ίδιο το εξουσιαστικό σύστημα στην πλατεία και οι επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς είναι αυτοί που έχουν αναλάβει αυτό το άθλιο έργο.

 

Η πλατεία και η υπαρκτή Αριστερά

Το ζήτημα της κοινωνικής βάσης δεν είναι να αντιληφθεί την υπαρκτή Αριστερά σαν τέτοια που είναι και να βάλει τους επιτελείς της στο τσουβάλι του "όλοι ίδιοι είναι", αν και αυτοί έχουν επαξίως κερδίσει αυτή την θέση. Το ζήτημα είναι να αντιληφθεί την πολιτική σημασία και επομένως την θεμελιώδη έλλειψη της ανύπαρκτης σήμερα επαναστατικής Αριστεράς. Την έλλειψη που επιτρέπει στους επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς να αναλαμβάνουν σπουδαίους ρόλους στην ελληνική πιλοτική επιχείρηση διάσωσης του συστήματος.

Πρέπει επίσης να αντιληφθεί η ελληνική κοινωνία ότι η υπαρκτή Αριστερά δεν είναι μόνο ελληνικό ιστορικό φαινόμενο αλλά τοποθετείται στο πλαίσιο της παγκόσμιας ιστορίας του εξουσιαστικού συστήματος, όπου σπουδαίους ρόλους παίζουν, οι πρώην κομμουνιστές, σταλινικοί και μαοϊκοί, στην πρώην Σοβιετική Ένωση και στην Κίνα, καθώς και στους πολιτικούς και ακαδημαϊκούς εξουσιαστικούς μηχανισμούς της "ενωμένης" Ευρώπης και της Αμερικής.

Η απέχθεια της πλατείας (όπως και του Δεκέμβρη του 2008) για τις κομματικές, τις συνδικαλιστικές και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, δείχνει ότι ουσιαστικά η πλατεία δεν στρέφεται ενάντια στις δυνάμεις της συμπολίτευσης, αλλά γενικά ενάντια στις δυνάμεις του συστήματος, και μάλιστα σε όλες αυτές τις δυνάμεις που παρουσιάζονται, πέρα από τα παχιά λόγια τους, σαν αντιπολιτευόμενες ή σαν εναλλακτικές εξουσιαστικές κινήσεις στο πλαίσιο του εξουσιαστικού συστήματος.

Ο κόσμος της κοινωνικής βάσης αντιλαμβάνεται υποσυνείδητα ότι η αλλαγή του συστήματος δεν εμποδίζεται από την κυβέρνηση και την τρόικα, που στο κάτω της γραφής κάνουν ότι μπορούν για να κατεδαφίσουν τους απαρχαιωμένους θεσμούς. Η αλλαγή εμποδίζεται από την αντιπολίτευση της υπαρκτής Αριστεράς και των συνδικαλιστικών και κινηματικών παραφυάδων της που κάνουν ότι μπορούν για να διατηρήσουν το θεσμικό σύστημα στο οποίο έχουν ενσωματωθεί ουσιαστικά και τυπικά.

 

Η πλατεία ως βία

Θα ήθελα εδώ να ανοίξω μια παρένθεση πάνω στο πολύπλοκο ζήτημα της βίας. Γύρω από αυτό το ζήτημα κερδοσκοπούν ασύδοτα, πότε με τα πάνω και πότε με τα κάτω, όλες οι πολιτικές δυνάμεις υπό την καθοδήγηση των επιτελών του τηλεοπτικού κοινοβουλίου. Η κερδοσκοπία στηρίζεται στην εγγενή αμηχανία και σύγχυση που οφείλεται στην ανυπαρξία ενός γενικά αποδεκτού ορισμού της βίας.

Κατά την άποψή μου η βία είναι μορφή επικοινωνίας και επομένως είναι μορφή λόγου. Αν σκεφτούμε βαθύτερα τις έννοιες της διαφοράς - διάκρισης - άρνησης που χαρακτηρίζουν τον λόγο μπορούμε να πούμε ότι η βία ταυτίζεται με τον λόγο γιατί αποτελεί την άρνηση του υπαρκτού που νοείται είτε ως παρόν είτε ως συμφωνημένο.

Κατά την ίδια άποψη επομένως δεν έχει νόημα η διάκριση ανάμεσα στην βία και στην μη βία, έχει όμως νόημα η διάκριση ανάμεσα στην συντηρητική βία και στην επαναστατική βία. Και ντρέπομαι που πρέπει να εξηγήσω ότι θεωρώ πως η βία που προκαλεί ψυχικές ή σωματικές πληγές μέχρι και τον ψυχικό ή σωματικό θάνατο είναι φασιστική συντηρητική βία είτε την ασκεί η συντηρητική είτε την ασκεί η επαναστατική πλευρά.

Η πλατεία επίσης και από την άποψη της βίας είναι ένα βήμα παραπέρα από την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008. Αποτελεί μια προσφυγή της κοινωνίας στην έλλογη βία ενάντια στο θεσμικό σύστημα, αντί της προσφυγής στην έμπρακτη βία, ενάντια στο ίδιο σύστημα, που ήταν η εξέγερση του 2008.

Διατηρεί όμως η πλατεία και μάλιστα επαυξάνει τον συντηρητικό φετιχισμό της εξουσίας αντί να τον αποβάλει, όπως είναι σήμερα το μακροπρόθεσμα ζητούμενο. Από την άποψη της βίας, με άλλα λόγια, η πλατεία είναι ένα σημαντικό ιστορικό βήμα, το επόμενο όμως και ακόμα σημαντικότερο θα είναι η επιδίωξη ενός νέου συστήματος κοινωνικών σχέσεων, επιδίωξη που θα είναι αναγκαστικά βίαια αφού το σύστημα που επιδιώκεται είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό εκ των προτέρων και παραμένει άγνωστο.

 

Η διάρκεια της πλατείας

Η πλατεία δεν μπορεί να είναι αιώνια, είναι όμως ένα ιστορικό βήμα, μια αλλαγή που δεν μπορεί να αναιρεθεί. Η απαξίωση του εξουσιαστικού πολιτικού συστήματος στην κοινωνική συνείδηση που εκδηλώθηκε με την πλατεία είναι οριστική και αμετάκλητη. Και άλλωστε είναι και γενική αφού και οι πράξεις των χειριστών του συστήματος αποτελούν με τον πιο τελεσίδικο τρόπο την αμετάκλητη απαξίωση του συστήματος στο οποίο λειτουργούν.

Αυτό που αναμένεται είναι να αποκτήσει η κοινωνία μια βαθύτερη κατανόηση του φαινομένου της πλατείας, το φλέγον όμως ζήτημα είναι η αναρώτηση περί των επομένων βημάτων και κυρίως η αναρώτηση περί της πολιτικής σύγκρουσης που θα τα καθορίσει.

Η πλατεία είναι μια εξέγερση σε επίπεδο πολιτικού λόγου και σε κάθε περίπτωση, σαν κίνηση της κοινωνικής βάσης, δεν μπορεί να είναι ούτε επαναστατική ούτε συντηρητική αλλά περιέχει αναγκαστικά και τις δύο κοινωνικές τάσεις. Τις περιέχει σε μια αντιθετική ενότητα, που είναι μόνιμη στην βασική δομή της κοινωνίας. Τις περιέχει όμως σε μια διάταξη, που βρίσκεται υπό συνεχή διαμόρφωση καθοριζόμενη από την ιστορική συγκυρία.

Η εξέγερση της πλατείας (όπως και η εξέγερση του 2008) λειτουργεί σαν μια πληροφορία που παράγεται σε ένα τμήμα της κοινωνίας και μεταδίδεται, όπως αποδείχτηκε, ακαριαία σε όλη την κοινωνία. Στο επόμενο διάστημα η κοινωνία αναμένεται να επεξεργαστεί, αυτή την πληροφορία, μέσα από την καθημερινή αντίθεση και αντιπαράθεση των δύο κοινωνικών τάσεων (επαναστατικής και συντηρητικής), ώσπου αυτή να ενσωματωθεί με πάγιο τρόπο στο κοινωνικό σώμα και να πάψει να αποτελεί πληροφορία.

Το μεγάλο πρόβλημα της κοινωνίας είναι ο τρόπος "επεξεργασίας" της πληροφόρησης περί υποχρεωτικής αλλαγής που υπέβαλλε η πλατεία. Αν η επεξεργασία γίνει ερήμην μιας επαναστατικής πολιτικής, με όλες τις πολιτικές δυνάμεις συστρατευόμενες στην συντήρηση του συστήματος και ανταγωνιζόμενες για την θέση τους μέσα σ' αυτό, η καταστροφή της κοινωνίας είναι βέβαιη.

Το ίδιο όμως το γεγονός της πλατείας αποτελεί επαρκή απόδειξη ότι η κοινωνία βρίσκει τον τρόπο να ανανεώνει ή να γεννάει εξ υπαρχής την πολιτική αντιπαράθεση και να διατηρεί την ισορροπία της. Το κόστος αυτής της εξισορρόπησης είναι το σοβαρό πρόβλημα που έχουν (σαν πολιτικά υποκείμενα) οι άνθρωποι της κοινωνικής βάσης και ιδιαίτερα οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης.

 

Δυνατότητες και αδυναμίες της πλατείας

Η πλατεία σαν ένα σημαντικό ιστορικό βήμα δείχνει τις εξαιρετικές δυνατότητες της κοινωνίας, δείχνει όμως επίσης ότι η έλλειψη επαναστατικής πολιτικής δεν είναι μόνο πρόβλημα πολιτικής εκπροσώπησης αλλά και εσωτερικό κοινωνικό πρόβλημα. Δείχνει τελικά ότι η αποκατάσταση της πολιτικής έκφρασης της επαναστατικής πλευράς της κοινωνίας δεν είναι πρόβλημα των εξαθλιωμένων επιτελών της υπαρκτής Αριστεράς αλλά κυρίως πρόβλημα των ανθρώπων της κοινωνικής βάσης και μάλιστα περισσότερο πρόβλημα των αριστερών της κοινωνικής βάσης.

Στο άρθρο η Αριστερά: από την κρίση στην αλλαγή από τις 12 Φεβρουαρίου προσπαθούσα να πω ότι «από τις πρώτες μέρες του 2011 έχει γίνει φανερό ότι αυτός ο χρόνος θα είναι κρίσιμος για την ελληνική κοινωνία» και υποστήριζα ότι τόσο οι χειριστές του εξουσιαστικού συστήματος όσο και οι επιτελείς που τους αντιπολιτεύονται «Δεν είναι ανταγωνιζόμενοι συγκυβερνήτες αλλά ανταγωνιζόμενοι συνεπιβάτες του εξουσιαστικού πολιτικού οχήματος, που (...) σέρνεται ακυβέρνητο, σε μια πορεία προς την καταστροφή, σέρνοντας πίσω του την κοινωνία»

Η πλατεία ήρθε να δείξει ότι η κοινωνία είχε ήδη κατανοήσει την κατάσταση που περιέγραφα και σε πρώτη ευκαιρία απέσυρε με θυμό την εμπιστοσύνη της από την διαδικασία του κοινοβουλίου, δημιουργώντας το δικό της κοινωνικό κοινοβούλιο έξω από το κτήριο της βουλής. Η καθιέρωση του σχήματος της πλατείας είναι μια πράξη επαναστατική, στο βαθμό που απαξιώνει τον βασικό θεσμό του αστικού πολιτικού συστήματος και θεμελιώνει έναν καινούριο "θεσμό", που στην ουσία του δεν είναι παρά μια μορφή του ίδιου του πραγματικού κοινωνικού συστήματος.

Ωστόσο μέσα στο πλαίσιο αυτού του νέου θεσμού, κατάφεραν ήδη να κυριαρχήσουν οι εκπρόσωποι των πολιτικών δυνάμεων, του συνδικαλισμού και των κοινωνικών κινημάτων, αριστεροί της κοινωνικής βάσης κυρίως, μεταμφιεσμένοι σε αγανακτισμένους πολίτες. Ο νέος θεσμός, η νέα μορφή κοινωνικής συνάντησης, ξέπεσε, και μάλιστα πολύ εύκολα, στην ανακύκλωση του παλιού περιεχομένου.

Με τον ίδιο τρόπο που η εξέγερση του 2008 έδιωξε μεν τους επιτελείς της αναρχίας αλλά υιοθέτησε την έμπρακτη γλώσσα τους (μολότοφ, πέτρες, σπασμένες βιτρίνες, καμένες τράπεζες), η εξέγερση της πλατείας έδιωξε μεν τους επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς αλλά υιοθέτησε την έλλογη γλώσσα τους (να φύγει ο Παπανδρέου, έξω η τρόικα, δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πουλιόμαστε).

Τελικά η ανάδυση της πλατείας απέδειξε ότι η κοινωνία περιέχει τις δύο τάσεις, συντηρητική και επαναστατική, και δίνει στις πολιτικές τους εκφράσεις το έδαφος και την ευκαιρία να αντιπαρατεθούν, δεν μπορεί όμως, ούτε και έχει νόημα να υπαγορεύσει την αντιπαράθεσή τους και να μεθοδεύσει την εξισορρόπησή τους.

Το έργο αυτό εναπόκειται στην υποκειμενική διάθεση των ανθρώπων της κοινωνικής βάσης για να πραγματοποιηθεί και να επιστρέψει στην κοινωνία σαν ένα πρόπλασμα ισορροπημένης αυριανής κοινωνίας προς χρήση της κοινωνικής συνείδησης.

 

Το φαινόμενο αποτέλεσμα της πλατείας

Πολύ δύσκολα μπορεί να προβλέψει κανείς την επίδραση της πλατείας στο μέλλον της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό που έγινε μέχρι στιγμής είναι ο ανασχηματισμός της κυβερνητικής γελοιότητας. Η κυβέρνηση θα συνεχίσει να εξηγεί τους λόγους της ένταξής της στο παγκόσμιο αυτοκρατορικό πολιτικό πλαίσιο που συνεχίζει να καταρρέει. Θα το κάνει με το σοβαροφανές ύφος του Βενιζέλου αντί να το κάνει με το φαιδρά τεθλιμμένο ύφος του Παπανδρέου και το εξοργιστικά ευρωπαϊκό ύφος του Παπακωνσταντίνου.

Αυτό όμως δεν είναι κατόρθωμα της πλατείας αλλά της υπαρκτής Αριστεράς της οποίας διάφορες εκφάνσεις κατάφεραν να περάσουν στην πλατεία, με ύφος ριζοσπαστικό, αντιστασιακό και ενίοτε επαναστατικό, την γνωστή ηθικολογική-σκανδαλολογική κριτική τους και τις γνωστές προτάσεις τους για "εναλλακτικές" "φιλολαϊκές" λύσεις σε ένα άλυτο στην παρούσα κατάσταση πολιτικό πρόβλημα.

Οι πολιτικές των διαφόρων εκφράσεων της υπαρκτής Αριστεράς έχουν σαν κοινό παρονομαστή δυο βασικές παρεξηγήσεις - παρανοήσεις: Η μια είναι ότι αγνοούν συστηματικά την ουσία της κρίσης. Η άλλη είναι ότι εθελοτυφλούν σχετικά με την ουσία της παγκόσμιας αυτοκρατορικής πολιτικής.

Κάτω από αυτές τις δύο παρανοήσεις δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν ότι η καταστροφή που στην οποία βαδίζει η παγκόσμια κοινωνία δεν είναι το αποτέλεσμα της κακίας των πλουτοκρατών και των κακών καπιταλιστών αλλά η αναπόφευκτη κατάληξη του εξουσιαστικού κοινωνικού συστήματος που έχει υπερβεί τα όρια της αντοχής του.

Δεν αντιλαμβάνονται ότι το πείραμα που διεξάγεται επί της ελληνικής κοινωνίας, είναι η δοκιμή της επιβολής ενός παγκόσμιου αστυνομικού - στρατιωτικού εξουσιαστικού καθεστώτος που θα διατηρεί μια τάξη κοινωνικής ένδειας μέσα σε ένα περιβάλλον παραγωγικής αφθονίας. Το πείραμα αυτό, σαν αντίσταση και ανατροπή στο οποίο, η πλατεία αποκτά νόημα, δεν θα ήταν από την αρχή νοητό χωρίς την αμέριστη "αντιπολιτευτική" βοήθεια της υπαρκτής πολιτικής και ακαδημαϊκής Αριστεράς.

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στην πλατεία έδειξε πόσο εύκολη είναι η συμμετοχή του κόσμου της κοινωνικής βάσης αλλά και πόσο δύσκολη είναι η κριτική στην υπαρκτή Αριστερά η οποία αποτελεί ουσιαστικά τον πραγματικό στόχο της κοινωνικής οργής.

Η πλατεία είναι δημόσιος κοινωνικός χώρος και η κατάσταση που επικρατεί στον δημόσιο χώρο είναι μια ιδιόρρυθμη πρωτότυπη αλλά και πρωτοφανώς στυγνή λογοκρισία - λογοαπαγόρευση που καθιστά την κριτική στην έννοια και στην πραχτική της αυθεντίας, έργο αδύνατο. Είναι σχεδόν σατανικό ότι η ανάπτυξη των μεγάλων συγκεντρώσεων - συναντήσεων που ήκμασαν στην εποχή της πολιτιστικής επανάστασης στην σκοτεινή δεκαετία του '60 αποτελώντας κριτική στην αυθεντία, σήμερα καθιστούν αδύνατο το έργο αυτό, που είναι το ιστορικό αίτημα της εποχής μας και η βάση της ύπαρξης της Αριστεράς.

 

Το πραγματικό αποτέλεσμα της πλατείας

Τελικά ο κόσμος της πλατείας εύκολα απαγόρευσε τις κομματικές σημαίες αλλά και εύκολα κολακεύτηκε από τις πολιτικές και ακαδημαϊκές αυθεντίες που καταδέχτηκαν να προσέλθουν με τα φλάμπουρά τους στον χώρο της πλατείας και καταδέχτηκαν να τείνουν ευήκοον ους στις ερωτήσεις του πλήθους.

Τελικά οι "ερμητικά ανοικτές συνελεύσεις" στο Σύνταγμα και στο Λευκό Πύργο με πρωταγωνιστές τους "λαϊκούς ακαδημαϊκούς" της υπαρκτής αριστεράς ήταν, κατά την γνώμη μου, το όριο της πλατείας.

Η πλατεία δεν θα μπορούσε παρά να έχει όρια αλλά η κοινωνία δεν έχει. Η αναγκαιότητα της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην συντηρητική και την επαναστατική πλευρά της κοινωνίας θα συνεχιστεί και μετά την λήξη της πλατείας.

Τα επιτελεία της Αναρχίας ουσιαστικά χρεοκόπησαν μετά από την προσπάθειά τους να εκμεταλλευτούν την εξέγερση του Δεκέμβρη 2008. Η υπαρκτή Αριστερά πέφτοντας για δεύτερη φορά στην παγίδα των εκλογών, στην προσπάθειά της να εκμεταλλευτεί την εξέγερση της πλατείας, έχει ήδη υπογράψει την υποθήκη της χρεοκοπίας της.

Οι ορατές επιδράσεις της πλατείας αργά ή γρήγορα θα ξεθωριάσουν. Η συνήθεια όμως των ανθρώπων της κοινωνικής βάσης να συζητάνε με άλλους ανθρώπους της κοινωνικής βάσης θα περάσει σε στενότερους καθημερινούς κύκλους τους οποίους οι εθισμένοι στην σκηνοθέτηση του πλήθους επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς είναι αδύνατον να ελέγξουν.

Επιπλέον το κλίμα στους κύκλους αυτούς θα έχει καθοριστεί οριστικά και αμετάκλητα από το μοναδικό αυτονόητο του σύγχρονου κόσμου που αναδείχτηκε περίτρανα στην πλατεία: όσο διαφορετικοί κι αν είναι οι δρόμοι που οδηγούν στο μέλλον της κοινωνίας, το ίδιο το μέλλον (καταστροφή ή ισορροπία) θα είναι κοινό για όλους τους ανθρώπους

Η πλατεία, το μέλλον και οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης

Το παρόν κείμενο, απευθύνεται σ αυτούς που έχω ονομάσει αριστερούς της κοινωνικής βάσης. Σ' αυτούς η πλατεία απέδειξε ότι το μεγάλο πολιτικό πρόβλημα της σημερινής κοινωνίας είναι η σχέση τους με τους επιτελείς των γελοιογραφικών απομιμήσεων αριστερής οργάνωσης στις οποίες ανήκουν ή δεν ανήκουν.

Δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε, ότι η πρόσβαση των επιτελών της υπαρκτής Αριστεράς στην πλατεία προσφέρθηκε από τους αριστερούς της κοινωνικής βάσης. Με ελάχιστες εξαιρέσεις οι επιτελείς της Αριστεράς και τα γνωστά πολιτικά πρόσωπα δεν θα τολμούσαν να πατήσουν το πόδι τους στις πλατείες. Είχαν την δυνατότητα να επιδράσουν σ' αυτές χάρη στους ανθρώπους που δέχτηκαν με διάφορους τρόπους να μεταμφιεστούν σε αγανακτισμένους και να τους εκπροσωπήσουν.

Όσο για τις δίκαιες ή άδικες τιμητικές εξαιρέσεις, το ζήτημα δεν είναι να αποδοθούν οι τιμές αλλά να παρατηρηθεί ότι απετέλεσαν εξαίρεση πρόσωπα που ο κόσμος της πλατείας, καλώς ή κακώς, τους βγάζει από το πλαίσιο της υπαρκτής Αριστεράς και του εξουσιαστικού συστήματος και τους θεωρεί παρά την θέση τους στο σύστημα σαν ανθρώπους της κοινωνικής βάσης.

Πρέπει όμως να θεωρήσουμε ότι η πλατεία ήταν η τελευταία ευκαιρία που δόθηκε, από την κοινωνία, στους επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς να αντιπροσωπευθούν από ανθρώπους της κοινωνικής βάσης. Η πλατεία, παρά τα όρια στα οποία αναφέρθηκα εξανάγκασε στο άνοιγμα των στεγανών των οργανώσεων τους, ακόμα και του στρατώνα του ΚΚΕ, τους εξανάγκασε να μεταμφιέσουν τους απεσταλμένους τους. Από εδώ και πέρα στους κύκλους που θα αναπτυχθούν στο κλίμα της πλατείας οι άνθρωποι της κοινωνικής βάσης θα αποκτήσουν την δική τους υπόσταση και αργά ή γρήγορα θα ξεκαθαρίσουν την κατάσταση στους χώρους των πολιτικών τους οργανώσεων που έτσι κι αλλιώς τελούν υπό προθεσμία.

 

Το συμπέρασμα

Τελικά το σημαντικό αποτέλεσμα της πλατείας είναι ότι μέσω αυτής το παιχνίδι της εξουσίας, η αντιπαράθεση ανάμεσα στην συντηρητική πολιτική και στην επαναστατική πολιτική, εγκαταστάθηκε στην βάση της κοινωνίας και μέσω αυτής θα βρει την είσοδο και στα εξουσιαστικά επιτελεία από όπου έχει από καιρό εξοριστεί. Με άλλα λόγια η πραγματική πολιτική θα αρχίσει να λειτουργεί σε όλη την έκταση και σε όλες τις στάθμες της κοινωνίας.

Η αναβίωση του πνεύματος της κοινωνικής ενότητας και της πολιτικής αντιπαράθεσης που αποτελεί την κινητήρια δύναμη της κοινωνίας, και κατ' αρχήν δημιούργησε την πλατεία, είναι βέβαιο ότι θα μπολιάσει όλη την έκταση της κοινωνίας και θα αποτελέσει το αντιστάθμισμα της ενότητας στην υπεράσπιση του εξουσιαστικού συστήματος και αντιπαράθεσης στην διεκδίκηση των προσωπικών συμφερόντων που εξαθλιώνει το εξουσιαστικό σύστημα.

Οι επιτελείς της υπαρκτής Αριστεράς κάθε μέρα και περισσότερο θα δυσκολεύονται να ελέγξουν την βάση των οργανώσεών τους. Μετά από την εμπειρία της πλατείας το παιχνίδι της εξουσίας θα παιχτεί αποκλειστικά στην κοινωνική βάση και η εξέλιξη - όξυνση της κρίσης του εξουσιαστικού κοινωνικού συστήματος θα αναδείξει τα κίνητρα που έχουν οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης να παίξουν σ' αυτό το παιχνίδι.