Ο όρος "οπορτουνισμός" περιγράφει απολύτως την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και οι πολιτικές όλων των εκδοχών της Αριστεράς των επιτελείων δεν είναι παρά εκδοχές του σημερινού οπορτουνισμού. Δεν μπορούμε λοιπόν να μιλήσουμε για την σημερινή αριστερά αν δεν χρησιμοποιήσουμε τον όρο "οπορτουνισμός"  και επομένως είναι αναγκαία η διευκρίνιση αυτού του όρου.

Μέχρι σήμερα ο όρος οπορτουνισμός έχει χρησιμοποιηθεί στο χώρο της Αριστεράς (και εντελώς δικαιολογημένα) σαν υποτιμητικός - απαξιωτικός πολιτικός χαρακτηρισμός και στα ελληνικά έχει μεταφραστεί σαν πολιτικός καιροσκοπισμός. Στην ουσία του όμως ο οπορτουνισμός έχει περισσότερο βάθος: σημαίνει την πολιτική που απορρέει από μιά θεωρητική αντίληψη, που είναι ο ρεβιζιονισμός (στα ελληνικά αναθεωρητισμός), ο οποίος αρνείται είτε ανοικτά είτε συγκαλυμμένα την ιστορικότητα της κοινωνίας.

Σύμφωνα με την ρεβιζιονιστική αντίληψη οι κοινωνικές αλλαγές δεν επέρχονται σαν αποτέλεσμα των εσωτερικών τάσεων της κοινωνίας, από την ιστορική τροποποίηση των σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά σαν αποτέλεσμα της δράσης των πολιτικών δυνάμεων επί της κοινωνίας σαν οι δυνάμεις αυτές να είναι πάνω και έξω από την κοινωνία.

Στο πλαίσιο του μαρξιστικού επαναστατικού κινήματος ο ρεβιζιονισμός και ο οπορτουνισμός θεωρήθηκαν σαν επιδράσεις της αστικής αντίληψης για την κοινωνία και της αστικής πολιτικής αντίστοιχα. Ο οπορτουνισμός εμφανίζεται σαν μια πολιτική που θα "εκμεταλλευτεί " ή θα "αδράξει" τις ευκαιρίες (από  όπου και ο όρος οπορτουνισμός) που δημιουργούν οι κρίσεις του συστήματος και εμφανίζεται σε δύο βασικές εκδοχές: Τον αριστερό οπορτουνισμό (ή αριστερισμό) που εμφανίζεται σαν τυχοδιωκτική πολιτική και τον δεξιό οπορτουνισμό (ή ρεφορμισμό) που εμφανίζεται σαν πολιτική συμβιβασμού με τις δυνάμεις της εξουσίας.

Στην πρώτη περίπτωση οι αριστεριστές θεωρούν πως μπορούν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία των αστοχιών του συστήματος σε περιόδους κρίσης για να "πραγματοποιήσουν" την επαναστατική κοινωνική αλλαγή με ηρωικές επιθέσεις των καταπιεσμένων ενάντια στο σύστημα. Στην δεύτερη περίπτωση οι ρεφορμιστές θεωρούν πως μπορούν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία των ανοιγμάτων του συστήματος στην πρόοδο για να "πραγματοποιήσουν" την σταδιακή αλλαγή της κοινωνίας. Βεβαίως οι δύο περιπτώσεις δεν ποτέ σαφώς διαχωρισμένες: εύκολα οι δεξιοί οπορτουνιστές ξεπέφτουν στον τυχοδιωκτισμό και ακόμα πιο εύκολα οι αριστεροί οπορτουνιστές βολεύονται γλύφοντας ένα κόκκαλο εξουσίας.

Και οι δύο εκδοχές του οπορτουνισμού προβάλουν την σημασία της υποκειμενικότητας στην δράση για την αλλαγή της κοινωνίας και παρουσιάζονται σαν πολιτικός βολονταρισμός. Στην πραγματικότητα όμως και στις δύο εκδοχές του ο οπορτουνισμός ενισχύει τον "βολονταρισμό" των επιτελών που τείνει στην υφαρπαγή της εξουσίας και εμποδίζει τον βολονταρισμό των ανθρώπων της κοινωνικής βάσης που τείνει στην κατάργηση των εξουσιαστικών σχέσεων.

Το βέβαιο πάντως είναι πως είτε με την αριστερή του μορφή είτε με την δεξιά ο οπορτουνισμός είναι μια πολιτική τάση που θεωρεί τις εξουσιαστικές σχέσεις άφθαρτες αιώνιες και απαραίτητες και επομένως δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ανοίγει τον δρόμο στον φασισμό, πράγμα που είχε πάντα και έχει σήμερα πολύ περισσότερο σαν συνέπεια μεγάλες συμφορές για την κοινωνία.

Από την άλλη μεριά, από ιστορική άποψη ο οπορτουνισμός είναι μιά ιστορικά αναπόφευκτη αρρώστια στην ανάπτυξη της κοινωνίας και η επαναστατική πλευρά της κοινωνίας έχει αναπτυχθεί μέσα από την καταπολέμηση των διαφόρων εκδοχών του οπορτουνισμού.

Η τελευταία σοβαρή μάχη του επαναστατικού κινήματος ενάντια στον οπορτουνισμό δόθηκε στην δεκαετία του '60 όταν το μαρξιστικό λενινιστικό κίνημα συγκρούστηκε με τον Χρουστσοφικό Ρεβιζιονισμό. Η σύγκρουση με τον οπορτουνισμό είναι πολιτική σύγκρουση: ωστόσο στην δεκαετία του '60 το επαναστατικό κίνημα συγκρούστηκε με τον οπορτουνισμό στο επίπεδο της θεωρίας και στο εσωτερικό του κινήματος.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο οπορτουνισμός παρουσιαζόταν σαν "λενινισμός" και ο Χρουστσόφ αποκαλούσε "λενινιστικό πυρήνα" την φραξιονιστική κλίκα που, με πρόσχημα τον αντισταλινισμό, στήριξε το παλατιανό πραξικόπημα.

Σήμερα δεν μιλάμε πια για ρεβιζιονισμό γιατί ο σημερινός οπορτουνισμός δεν αντιπαρατίθεται στην μαρξιστική θεωρία αλλά την έχει ενσωματώσει πλήρως στο εξουσιαστικό ακαδημαϊκό σύστημα και χρησιμοποιεί τον θεωρητικό λόγο σαν ρητορικό λόγο που απευθύνεται στο ψυχολογικό και όχι στο λογικό κέντρο της κοινωνικής συνείδησης.

Ο σημερινός οπορτουνισμός ωστόσο δεν παύει να είναι οπορτουνισμός και μάλιστα ο πιο επικίνδυνος για την κοινωνία γιατί είναι εξαιρετικά εκσυγχρονισμένος, εξειδικευμένος, απλωμένος στο κοινωνικό σώμα και κυρίως έχει την δυνατότητα να δρα μέσα σε ένα πεδίο απέραντης σύγχυσης που αναπτύχθηκε στην μεταπολιτική περίοδο.

Ο σημερινός οπορτουνισμός δεν παύει να είναι οπορτουνισμός στον βαθμό που αποβλέπει στην συμμετοχή στο εξουσιαστικό σύστημα με αξιώσεις κυριαρχίας και μάλιστα όσο πιο πολύ προσαρμόζεται στην γεροντική αποβλάκωση του συστήματος τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να κυριαρχήσει. Υπάρχει ωστόσο μια μεγάλη διαφορά στο σημερινό ιστορικό στάδιο που κάνει τον σημερινό οπορτουνισμό πιο ευάλωτο στην επαναστατική πολιτική αλλά και πιο επικίνδυνο από τον παλιό οπορτουνισμό. Η διαφορά  πηγάζει από το γεγονός ότι στο σημερινό στάδιο δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί στο εξουσιαστικό σύστημα ένα "άλλο", ένα "μεταβατικό" εξουσιαστικό σύστημα, όπως η δικτατορία του προλεταριάτου, η λαοκρατία, η δημοκρατική δικτατορία του λαού που θα οδηγούσε στο μη εξουσιαστικό κοινωνικό σύστημα που ήταν η αταξική κοινωνία.

Ο παλιός οπορτουνισμός εκμεταλλευόταν την πραγματική ανάγκη γι αυτό το ενδιάμεσο εξουσιαστικό στάδιο, που μπορούμε να πούμε ότι ίσχυε μέχρι την σύγκρουση της δεκαετίας του '40, για να παρουσιάσει την εξουσία του σαν "λαϊκή" ή "προλεταριακή". Σήμερα όμως η ανάγκη αυτή έχει εκλείψει γιατί στο μεν πραγματικό κοινωνικό σύστημα ο εξουσιαστικός χαρακτήρας έχει σχεδόν εξαλειφθεί και το θεσμικό σύστημα (του οποίου η ύπαρξη αποτρέπει την πλήρη εξάλειψη του εξουσιαστικού χαρακτήρα του συστήματος) έχει μπει στην τροχιά της τελικής του κατάρρευσης. Αυτή η ιστορική εξέλιξη έχει αφαιρέσει από τον σημερινό οπορτουνισμό οποιοδήποτε έρεισμα στην κοινωνική πραγματικότητα αλλά από την άλλη μεριά οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης δεν μπορούν να φανταστούν ένα σύστημα που δεν συγκροτείται από εξουσιαστικές σχέσεις, πράγμα που δίνει την ευκαιρία στους επιτελείς του σύγχρονου οπορτουνισμού να πουλάνε το παραμύθι μιας "σοσιαλιστικής" εξουσίας δήθεν του 20ου αιώνα.

Ο πολιτικός εχθρός της σημερινής κοινωνίας είναι ο φασισμός αλλά οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης δεν θα καταφέρουν να παλέψουν τον φασισμό αν δεν καταφέρουν να καταπολεμήσουν την εμπροσθοφυλακή της τελευταίας επίθεσης του φασισμού που είναι ο οπορτουνισμός.