Φιλοσοφία | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1675
Εξέγερση και Πολιτική
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Δευτ, 27 Μαρτ 2006

Η εξέγερση στην Γαλλία, επιμένει να περιπαίζει τους λειτουργούς της εξουσίας. Όχι μόνο τους λειτουργούς της Γαλλικής εξουσίας και όχι μόνο τους λειτουργούς της πολιτικής εξουσίας. Ίσως περιπαίζει και τους ίδιους τους οπαδούς της, ακόμα και τους ίδιους τους εξεγερμένους. Η εξέγερση στην Γαλλία, περιπαίζει τον καθένα, σ' όλον τον κόσμο, που νομίζει ότι η εξουσία στέκεται καλά στην θέση της, τον καθένα που νομίζει ότι θα σταθεί καλά στην θέση της μόλις βρεθούν τα μέτρα που θα την σταθεροποιήσουν. Τέλος η εξέγερση στην Γαλλία περιπαίζει όποιον αποσυνδέει, στο μυαλό του, την πραγματικότητα της εξέγερσης από αυτήν της επανάστασης αλλά και όποιον συγχέει την έννοια της εξέγερσης με αυτήν της επανάστασης.

Τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα της εξέγερσης και στην πραγματικότητα της επανάστασης είναι ασαφή και ρευστά. Τα όρια όμως ανάμεσα στις αντίστοιχες έννοιες είναι σαφέστατα. Η εξέγερση ούτε είναι επανάσταση, ούτε οδηγεί αυτόματα στην επανάσταση. Αλλά κι απ' την άλλη μεριά, η επανάσταση δεν είναι απλά μια εξέγερση, ούτε προκύπτει αυτόματα από μια εξέγερση. Προκύπτει ωστόσο μέσα από την επαναστατικότητα της κατάστασης και επισημαίνει την επαναστατικότητα της κατάστασης, μέσα στην οποία προκύπτει. Μέσα από μιά κοινωνική κατάσταση, με την οποία η κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει και επομένως οδηγείται αναγκαστικά στην ριζική αλλαγή της, στην αλλαγή του κοινωνικού συστήματος.

Πολλοί ειρωνεύονται την άποψη, και τη νύξη ακόμα, ότι η σημερινή κατάσταση θα μπορούσε να είναι επαναστατική. Κι όμως είναι τέτοια ακριβώς. Και μάλιστα όχι σήμερα αλλά από πολλά χρόνια, σ' όλο τον κόσμο. Το φαινόμενο της κατάλυσης των θεσμών, χωρίς ελπίδα αντικατάστασης τους μέσα στο πλαίσιο του παρόντος συστήματος, δεν δείχνει την κακία των εξουσιαστών ή την ανοησία των διάφορων αναθεωρητών της ιστορικής και πολιτικής σκέψης. Δείχνει την αναντιστοιχία του αστικού θεσμικού πλαισίου με το πραγματικό κοινωνικό πλαίσιο. Οι εξεγέρσεις σε κοινωνικό επίπεδο επομένως, (όσο και αν φαίνεται κωμικό) απλά ακολουθούν σήμερα τις χθεσινές εξεγέρσεις σε επίπεδο εξουσίας. Όχι μόνο επομένως δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν αλλά αντίθετα πρέπει να αναμένονται όλο και πιο συχνές όλο και πιο βίαιες.

Η κυρίαρχη αστική πολιτική δεν μπορεί να κάνει τίποτα, απέναντι στις εξεγέρσεις. Αυτό το ομολογούν όλοι οι υπεύθυνοι: είτε άμεσα, παραδεχόμενοι ευθέως την παντελή αδυναμία τους, είτε έμμεσα, μιλώντας για επανιδρύσεις και επαναπροσδιορισμούς. Η παραδοσιακή Αριστερά, είναι ανίκανη ακόμα και να ομολογήσει την αδυναμία της. Το μόνο που ενδιαφέρει τους αστούς ηγέτες είναι η επιβίωση του συστήματος και τους αριστερούς ηγέτες, η διατήρηση της θέσης τους, στην πολιτική σκηνή. Το ζήτημα τελικά λοιπόν δεν είναι πώς θα αντιμετωπιστούν οι εξεγέρσεις απ' την πολιτική σκηνή, αλλά που θα οδηγηθεί αυτή από τις εξεγέρσεις.

Ήδη φαίνεται να σταματούν οι ανόητες ερμηνείες των εξεγέρσεων. Παύουν σιγά-σιγά να θεωρούνται, τα υπερκέρδη του καπιταλισμού και η φτώχεια των εργαζομένων, αιτίες της πολιτικής κατάστασης και αρχίζουν επιτέλους να θεωρούνται συμπτώματα. Δειλά αλλά σταθερά αρχίζει να εξετάζεται η προοπτική της κοινωνίας και όχι τα σχέδια της πολιτικής γι αυτήν. Αυτό είναι καλό. Το κακό είναι ότι με την αφασία της Αριστεράς, οι μόνοι που μένουν να συζητούν για κοινωνική προοπτική, είναι οι θιασώτες του φασισμού. Γι αυτό και τρίβουν τα χέρια τους μερικοί απ' αυτούς. Κάποια ζημιά ασφαλώς θα προλάβουν να την κάνουν. Αλλά όση ζημιά κι αν προλάβουν να κάνουν, θα φτάσει ίσα - ίσα να κινητοποιήσει την κοινωνία εναντία τους.