Πολιτική | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1482
Χαρές και γέλια στην κηδεία της δημοκρατίας!
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Κυρ, 20 Σεπτ 2015

Το ντιμπέιτ των "αρχηγών", το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, ενθουσίασε τους επιτελείς και τους τεχνικούς του εξουσιαστικού συστήματος, για την "καλή χημεία" ανάμεσα στον "ψευτάκο" του ΣΥΡΙΖΑ και στο "μαγκάκι" της ΝΔ. Ολόκληρη την βδομάδα οι παραστάσεις των προεκλογικών συγκεντρώσεων όχι μόνο των δύο μονομάχων αλλά ακόμα και των πιο μικρών θιάσων είχαν sold out. Και τελικά σ' αυτές τις εκλογές, που υποτίθεται πως κανείς δεν τις ήθελε, σύσσωμος ο κόσμος της κοινωνικής βάσης πανηγυρίζει γιατί δόθηκε η ευκαιρία στους κάθε είδους, μεγέθους και χρώματος πολιτικούς μαγαζάτορες κυρίως της Αριστεράς να δοκιμάσουν την τύχη τους στο χρηματιστήριο της πολιτικής φούσκας.

Τόσες χαρές και τόσα γέλια, για το "μεγαλείο" μιας εκλογικής παρωδίας, που ισοδυναμεί, ουσιαστικά και τυπικά, με κηδεία της δημοκρατίας, ξεπερνούν τα όρια του παλλαϊκού εκλογικού κρετινισμού και γίνονται μέρος ενός ιστορικού φαινόμενου που χρειάζεται σοβαρή ερμηνεία.

Αν παραβλέψουμε την ανάγκη μιας βαθύτερης θεωρητικής επεξεργασίας η ερμηνεία του φαινομένου είναι απλή. Ο κόσμος της κοινωνικής βάσης χαίρεται διότι παρόλο που σ' αυτές τις εκλογές μαζί με την δημοκρατία φαίνεται να θάβεται το κοινωνικό σύστημα, στην πραγματικότητα ο νεκρός που κηδεύεται είναι το εξουσιαστικό σύστημα. Οι άνθρωποι της βάσης της ελληνικής κοινωνίας διαισθάνονται πως ήδη από την στιγμή που κλήθηκαν να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα τους ανατέθηκε αποκλειστικά η ευθύνη της πολιτικής και με τις εκλογές αυτές η ανάθεση υπογράφτηκε και επισήμως. Αντιλαμβάνονται πως τίποτα πια δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την συναίνεσή τους: ακόμα και ο θάνατός της ελληνικής κοινωνίας, αν συμβεί, δεν θα είναι δολοφονία των "δανειστών" αλλά αυτοκτονία της ίδιας της κοινωνίας.

Θα αρθεί η ελληνική κοινωνία στο ύψος των περιστάσεων; Αυτό θα φανεί όταν η σημερινή κατάσταση απλωθεί σε όλο τον κόσμο και όταν το τα γέλια και οι χαρές ανάμεσα στον οπορτουνισμό και στον φασισμό στο επίπεδο του εξουσιαστικού συστήματος αντικατασταθούν από την σφαγή. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, οι άνθρωποι της κοινωνικής βάσης και ειδικά οι αριστεροί, είναι να αντιληφθούμε την δυναμική της κοινωνίας μας.

Η εικόνα του κοινοβουλίου που θα προκύψει από την εκλογική διαδικασία είναι ήδη γνωστή: ένας κοινοβουλευτικός χυλός με τα φασιστικά και τα οπορτουνιστικά χαρακτηριστικά περασμένα στο μπλέντερ, με την γαρνιτούρα της ορθόδοξης φασιστικής Χρυσής Αυγής στα δεξιά της πιατέλας και την γαρνιτούρα του ορθόδοξου οπορτουνιστικού ΚΚΕ στα αριστερά της. Όσοι μιλάνε για διπολισμό της πολιτικής σκηνής γρήγορα θα καταλάβουν το λάθος τους: στην σφαίρα του πολιτικού συστήματος δεν υπάρχουν πια πολιτικές παρατάξεις αλλά μόνο ευκαιριακές συσπειρώσεις ατόμων οι οποίες έχουν σαν ταμπέλα έναν πολιτικό τίτλο για να αναγνωρίζονται από τους ψηφοφόρους. Από αυτή την άποψη δεν είναι καθόλου τυχαίο πως σ' αυτές τις εκλογές κατεβαίνουν όλες οι πολιτικές οργανώσεις και πως η έννοια της εξωκοινοβουλευτικής οργάνωσης, που ουσιαστικά έχει καταργηθεί από χρόνια, καταργείται τώρα και τυπικά.

Θα φανεί ίσως παράξενο αλλά θεωρώ αυτή την βουλή εξαιρετικά ταιριαστή στην σημερινή κοινωνία. Η δημοκρατία που αντιστοιχούσε στην ταξική κοινωνία έχει πεθάνει από καιρό: θα έλεγα πως ήταν κατάκοιτη από το 1974, διασωληνωμένη από το 2004, και εκτεθειμένη σε λαϊκό προσκύνημα από το 2008. Με την ανάθεση της διακυβέρνησης στον ΣΥΡΙΖΑ, η διακυβέρνηση διαχωρίστηκε από την εξουσία και η δημοκρατία δεν είχε πια λόγο ύπαρξης, ούτε καν  συμβολικής, και ήταν πια καιρός να θαφτεί.

Το κοινοβούλιο που θα προκύψει από τις εκλογές είναι το κοινοβούλιο που αντιστοιχεί στην σημερινή κοινωνία: σε μια κοινωνία που δεν είναι πια ταξική αλλά δεν είναι ούτε και αταξική με την έννοια της κομμουνιστικής κοινωνίας. Θα είναι ένα κοινοβούλιο που θα αντιστοιχεί στην κοινωνία χωρίς να την αντιπροσωπεύει, πολύ απλά γιατί μια κοινωνία χωρίς τάξεις ούτε μπορεί, ούτε χρειάζεται να εκπροσωπείται. Με δυο λόγια το κοινοβούλιο που θα προκύψει από τις εκλογές θα είναι ένα δυαδικό κοινοβούλιο που θα αντιστοιχεί με την σημερινή δυαδική κοινωνία, που δεν θα εκφράζει όμως την δυναμική της αλλά την αντίσταση σ' αυτή την δυναμική.

Η εξέλιξη της σχέσης του δυαδικού θεσμικού συστήματος με το δυαδικό κοινωνικό σύστημα δεν μπορεί να συζητηθεί σ' αυτό εδώ το κείμενο. Μπορώ όμως να πω με ασφάλεια πως η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην εξουσία και στην κοινωνία έχει μετατραπεί σε μια οξύτατη αντίφαση τόσο που ένα από τα δύο συστήματα θα πρέπει (όπως έλεγε ο Λένιν για το κράτος) να "μαραθεί". Αυτή η αντίφαση άλλωστε είναι η ουσία της κρίσης και η δυαδικοποίηση του θεσμικού συστήματος δεν είναι παρά η μορφή που παίρνει η διαδικασία μαρασμού στο επίπεδο της εξουσίας.

Πρακτικά, η διαδικασία "μαρασμού" του εξουσιαστικού συστήματος χαρακτηρίζεται από αμφίδρομη μετανάστευση στοιχείων του κοινωνικού προς το θεσμικό σύστημα και στοιχείων του θεσμικού προς το κοινωνικό σύστημα. Με την "άνοδο" του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, ακόμα και η κουτσή Μαρία της Αριστεράς απέκτησε κυβερνητική θέση και κυβερνητικό ύφος. Και με την δήθεν "μετάλλαξη" του ΣΥΡΙΖΑ άρχισε μια οργισμένη φυγή λόγω απογοήτευσης των πρώην γοητευμένων. Αυτή η αμφίδρομη μετακίνηση όρισε σύνορα ανάμεσα στον χώρο των επιτελείων και στον χώρο της κοινωνικής βάσης, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως τα σύνορα αυτά σταμάτησαν ή ήταν δυνατόν να σταματήσουν την αμφίδρομη ροή των ιδεών.

Σαν συνέπεια του διαχωρισμού των επιτελείων από την βάση θα ενταθεί, μετά εκλογές, η ανάπτυξη και η δημιουργία, σοβαρών ή και για ψύλλου πήδημα "κοινωνικών κινημάτων" (αντιστοίχως και σε αλληλεπίδραση με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις) στα οποία κινήματα έχουν ήδη μετακινηθεί, μαζί με την εξουσιαστική τους προίκα και ήδη ψάχνουν να βρουν ρόλο αυτοί που δεν βρήκαν ρόλο στο κεντρικό θεσμικό σύστημα.

Τελικά, τα κοινωνικά κινήματα θα αποτελούν από εδώ και μπρος το πεδίο του πολιτικού παιχνιδιού και οι αντιθετικές σχέσεις των κινημάτων με τον κυβερνητικό χώρο και των κινημάτων μεταξύ τους και στο εσωτερικό τους θα καθορίζουν τους όρους του παιχνιδιού.

Με λίγα λόγια και σε πείσμα όσων επιμένουν πως η κατάσταση σήμερα δεν είναι επαναστατική, μέσα από αυτές τις εκλογές θα προκύψει στο επίπεδο της εξουσίας μια φαρσοειδής κατάσταση τύπου Κερένσκι και στο επίπεδο της κοινωνίας μια επίσης φαρσοειδής κατάσταση τύπου σοβιέτ. Μια κατάσταση που άλλωστε υπάρχει από αρκετά χρόνια στην Λατινική Αμερική με βασικό χορηγό τις "ψαγμένες" ελίτ των ΗΠΑ. Αυτό που φαίνεται να λείπει από την φάρσα είναι ο μαρξισμός του Λένιν, που οδηγούσε στο σύνθημα «όλη η εξουσία στα σοβιέτ»: ίσως γιατί δεν υπάρχει πια το ζήτημα της εξουσίας.

Υπάρχει όμως ( αναγκαστικά επίσης ως φάρσα) η ιδιαίτερη στάση των επιτελών της ΚΟΕ. Οι ανθρωποι που εκφράζουν την παρακμιακή κατάληξη του μαρξιστικού λενινιστικού κινήματος,  ξύπνησαν επίσης υποχρεωτικά από την υποχρεωτική ύπνωση, που τους είχε υποβάλει ο Τσίπρας και οι κηδεμόνες του, και ξαναβγήκαν στο προσκήνιο για να κηρύξουν την αποχή τους "από οποιοδήποτε εκλογικό σχήμα", υπαινισσόμενοι σιβυλλικά την στροφή τους στην κοινωνική βάση: αυτή η στάση είναι η πιο σοβαρή αλλά και η πιο επικίνδυνη στην σημερινή φαρσοειδή συγκυρία και θα πρέπει να την παρακολουθήσουμε με ιδιαίτερη προσοχή.